Su Kaplumbağalarında Kış Uykusu(Hibernasy

Su kaplumbağalarında hibernasyon başlığı altında gelen sorulara bir nebze cevap olması dileğiyle...

- Öncelikle bilinmesi gereken en önemli nokta ; Eğer kaplumbağanızı çiftleştirmeyecekseniz, kış uykusuna yatırmanıza gerek yok.Birçok insan bu hatayı yapıyor benim ve bazı insanların düşüncelerine göre. Kaplumbağayı kış uykusuna yatırmaktansa dinlendirme moduna(aşağıda bahsettim) geçirmek sağlık açısından daha iyidir.

Erkek kaplumbağalar kış uykusundan kalktıktan sonra kendilerini toparlar ve dişi arayışına girerler. Kış uykusuna yatan türler bu içgüdüyü edinmiş durumdadırlar. Akvaryum içinde da buna benzer bir ortam oluşturmak, üremeyi tetikleyecektir.
(Bir küçük ipucu: Eğer kış uykusuna yatırmaktan korkuyorsanız veya istemiyorsanız, suyu 15-18 dereceye çekerek(türe göre) 1-2 ay kaplumbağanın metabolizmasını yavaşlatabilir(dinlenme modu) ve bu sayede çiftleşmesi için onu uyarabilirsiniz)

-Kapalı ortamlarda (ev içi sıcaklığa sahip), kaplumbağaları kış uykusuna yatırmayın ve asla ve asla zayıf ya da hasta bir kaplumbağayı da kış uykusuna yatırmayın.

-Kış uykusuna yatırmak kaplumbağaların donması demek değildir. Kaplumbağaların donarak yaşaması mümkün değildir. (Painted türü kaplumbağalar hariç. Kanlarında antifriz vardır ve bu sayede tilk kışlarını yuvada don vakaları ile beraber geçirirler.)


Kış uykusuna yatırmadan önce yapılacaklar:

- Öncelikle hayvanınızı 1 ay kadar beslemeyi kesmelisiniz. Kış uykusuna yatan hayvanın içi tamamen boş olmalı. İçinde besin kalırsa  kış uykusu sürecinde çürür ve hayvan hasta olur.Bu arada su sıcaklığını da kademe kademe düşürerek hayvanı kış uykusu moduna sokmalısınız. Bu derece 10 a kadar düş.
- Hayvanınızı kış uykusundan önce tartıp değerleri not edin. Kaldırdığınız zaman tekrar tartıp ona göre bir beslenme programı hazırlayınız.
- Hayvanınızın hasta olmadığı konusunda emin olduktan sonra kış uykusuna yatırmaya hazırsınız demektir.

Kış uykusuna yatırma yöntemleri var birkaç tane. Ben iki tanesini açıklayacağım.

1- Dışarıda(Havuz)Hibernasyon.

Temel olarak ihtiyacınız olan şey bir havuz. Dikkat edilmesi gereken nokta ise havuz derinliği. 90 cm ve üzeri makuldur. Diğer türlü havuzun tamamı donar ve kaplumbağalar da malesef ölür. Havuzun dibinin çamur kıvamında toprak ve yapraklarla donatılı olması gerekmektedir. Kaplumbağa ısının düştüğünü anlayınca kendini kış uykusu moduna hazırlar. Hareketleri yavaşlar, yem yemesi durur. En sonunda kendini toprağın içine gömer ve kışı orada geçirir.

2- Buzdolabında Hibernasyon.

Makalenin bu kısmında bu işi ilk defa yapmış bir arkadaşın durumunu yazacağım size.

Öncelikle Katie isimli bayan bu işi iyice araştırmış ve kendi için uygun olan yöntemin buzdolabı olduğuna karar vermiş.Çünkü,havuzda birçok ekstrem durum olabileceğini ve bunların kontrol altına alınmasının zor olduğunu düşünmüş.(değişken sıcaklıklar,nem dengesi vb.)

Gerekli ekipmanlar:

Buzdolabı
Plastik kap (Tercihen ayakkabı kapları)
Opsiyonel olarak hava motoru ve bunun için borular.
Hassas termohigrometre

Katie öncelikle bir oda tipi buzdolabı edinmiş. Ayrıca kaplumbağalarını koymak için ayakkabı kutuları satın almış. Buzdolabının iç sıcaklığını ve nemini ölçmek için de kablolu termohigrometrelerden temin etmiş.Kaplumbağaları kış uykusuna yatırmadan 4 hafta kadar önce buzdolabını çalıştırmış ve nem-sıcaklık gibi değerleri gözlemlemiş. İçeride nem bulunması için su bulunduran Katie aldığı hava motorunu bir hortum vasıtasıyla bu suyun içine hava verecek şekilde dizayn etmiş. Bu sayede hem nem hem de gerekli oksijen sağlanıyormuş. (Çoğu insan bu tarz hava motorları kullanmak yerine günde 1 kez açıp havalandırmayı tercih ediyor. Fakat Katie işi sebebiyle ters bir durum olmasın diye bu düzeneği kurmuş.) Termohigrometreyi de kablosu vasıtasıyla kaplumbağayı koyacağı kutunun içini ölçecek şekilde hazırlamış.

Hibernasyon ortamı:

Kaplumbağa koyulacak ortama peat moss(turba yosunu) ile harmanlanmış substrat zemin malzemesi olarak kullanılmış. Ayrıca her kabın kapağına birer de delik açılmış kaplmbağanın oksijen alabilmesi için. Kaplumbağaları bu kaplara yerleştirmiş. İlk başta biraz hareketli olan kaplumbağalar sonra yavaş yavaş durulmuş. Katie, buzdolabına koyma anını çok trajik olarak bir an olarak değerlendiriyor :(

Kontroller:

Katie ilk başta kaplumbağalarını haftada bir kontrol ediyormuş(ki bu yanlış). Onları dışarı çıkarıp soğuk suda yıkayıp,gözlerinin parlaklığını kontrol edip, substratlarının nem dengesini ayarladıkıktan sonra kaplumbağaları tartıp tekrar koyuyormuş. Sonra kendisi de bunun çok sık olduğunu düşünüp 2 haftada bir yapmaya karar vermiş. Rutin kontrolleri yaptıktan sonra kaplumbağalarının üzerindeki fazla suyu bir havlu yardımıyla silen Katie onları tartıp durumlarını kontrol etmeye devam etmiş. Kaplumbağalarında bir kilo kaybı yaşamayan Katie, bazılarının kilo aldıklarını bile söylüyor(Islanmalarına bağlıyor). Eğer bir kaplumbağa kilosunun %10 undan fazlasını kaybederse o kaplumbağayı uyandırmak gerekiyor. Böyle bir durumda yavaş yavaş uyandırılan kaplumbağaya yem vermeyi denememiz gerektiğini söyleyen Katie, 2 hafta kadar yem yemeyen kaplumbağanın bir veterinere gözükmesi gerektiğini vurguluyor. Şanslıymış ki bunların hiçbiri başına gelmemiş.

Ne kadar kış uykusuna yatırmalı ?

Kasım gibi sıcaklıkların düştüğü zamanlarda kış uykusuna yatan kaplumbağa havanın sıcak olmaya başladığı Mart sonlarına doğru uyandırılmalıdır.


Kalktıktan sonra yapılacaklar

Kaplumbağayı uykudan tamamen kaldırdığınız gün onu iyice yıkayıp ,kalacağı ortamdaki su sıcaklığını da 17-18e ayarlayıp, kademeli olarak artırmalıyız. Bir hafta sonunda 23-24 dereceyi bulan su kaplumbağaların kendine gelmesini sağlayacaktır. Bu süre zarfında yavaş yavaş vitamin,kalsiyum takviyesi yapılmış yemler onlara sunulmalıdır. Yemeyebilirler, endişe etmeyin. Sadece ılık su banyosu yaptırın kaplumbağalarınıza, bu onların sindirim sistemlerini tekrar aktif etmeye yardımcı olur.


Sağlıklı kaplumbağalar dilerim.

Paylaşım için teşekkürler, bu kış uykusu konusu yanlış anlamalara ve suistimale çok açık bir konu o sebeple dikkatlice okumak ve gerçek anlamda kış uykusunun ne olduğunu anlamak lazım diye düşünüyorum.

Tekrar teşekkürler,

Bir şey sormak istiyorum kış uykusuna suyun içinde mi yatıyorlar e sürekli nefes almak için yukarı çıkmıyolar mı nasıl kış uykusu bu peki.. kafam karıştı. Ben Hataydayım burada suyun donma ihtimali falan yok evin dışında balkonda tutmamın bir zararı olur mu kışında? murad2009-10-25 20:39:04

Siz kara kaplumbağası besliyordunuz sanırım. Sizin durumunuz biraz farklı. O konuda yayınlamak istediğim bir makale daha var ama yarım kaldı, işlerin arasında fırsat bulup bitiremedim.

Sorunuza tam teşekküllü cevap veremiyorum şu an için ama Hatay'da sıcaklıklar pek düşmeyeceğinden kış uyksuna gerek yok bence. Ama ev sıcaklığına alışmış bir hayvan dışarı ortam şartlarında , özellikle yavru ise, çok çabuk hastalanabiliyor. Bence uzun süredir evde bakıyrsanız, balkona çıkarmayın kışın özellikle. Yazın güneşli ve güzel havalarda çıkıp gezmesine izin verebilirsiniz.

Su kaplumbağalarında hibernasyon adına bilgilendirmek için şunu diyebilirim. Doğada birçok su kaplumbağ suyun dibinde kış uykusuna yatar. Ama makalede belirttiğim gibi buzdolabında su olmadan da nemli toprakta yatabiliyorlar. "Su altında nefes alma gibi bir durumu var mı yok mu "en çok sorulan soruların başında gelir. Cevabı biraz ilginç. Elbette kaplumbağa oksijene ihtiyaç duyar. Fakat kış uykusu moduna girmeden önce, kaplumbağa yemek yemeyi keser, bağırsaklarını boşaltır, sonra zamanı gelince yerini kazar (genelde üstü yaprak örtülü topraktır) ve suyun dibinde uyku başlar. Yukarıda bahsettiğim hazırlık evres sürecinde kaplumbağanın kalp atış hızları ve bağlı olarak metabolizması gittikçe yavaşlar, ve kış uykusuna başlandığında, kaplumbağalar bazal metabolizma durumunda yaşamını sürdürür. Bu süre zarfında çok az oksijene ihtiyaç duyar ve bunu da kuyruk kısmında özelleşmiş hücreler vasıtasıyla bünyesine alır. İlginçtir ama artık akciğer solunumu değil bir nebze "kuyruk solunumu" yapar kaplumbağa kış uykusu evresinde. Bu şekilde 2-3 ay kadar kalabilirler türlere göre.

Olay bundan ibarettir.

[QUOTE=alpertuydes]Bir şey sormak istiyorum kış uykusuna suyun içinde mi yatıyorlar e sürekli nefes almak için yukarı çıkmıyolar mı nasıl kış uykusu bu peki.. kafam karıştı. Ben Hataydayım burada suyun donma ihtimali falan yok evin dışında balkonda tutmamın bir zararı olur mu kışında? [/QUOTE]

Güzel bir yazı olmuş Kaan Bey.
Ben de kendi tecrübemi paylaşayım. Kaplumbağamı aldığım ilk yıl sonunda Ekim ayında (1 yaşındayken) sonbahardaydık birden havalar soğudu ve kaplumbağam yem yememeye başladı. Ben de hastalandı sandım fakat ne yaptıysam yemedi. Sonra gözünü kapalı gördüm ve anlam veremeyip suyunu değiştirdim belki açar diye açmadı. Sonra forumlardan bakıp kış uykusuna yattıklarını öğrendim o gün bayağı şaşırmıştım. Ona rahatsız edilemeyeceği kuytu bir mekan hazırladım. Ekimde uyumuştu Mart'ta uyandı. Yani 5-6 ay uyudu. Ama bunu normal uykuyla karıştırmayın ara ara gözlerini açabilirler ama vücutları hala uykuda. Gözü kapalı yüzmeleri çok ilginç oluyor sanki rüyadalarmış gibi. Mart'ta uyandı ve baktım akvaryumdaki nesneleri ısırmaya çalışıyor ordan anladım ki artık yem vakti. 
Saygılar.
Ninja2009-11-12 19:46:37

9 derece diye bir şeyi net olarak söylememiz mümkün değil Sevda. Türden türe değişiklik gösterir. Emys Orbicularis(Benekli kaplumbağa) 10 derecede bile hala aktif harekete devam eder. 19 derecede dinlenme ise malesef olmuyor. Zaten standart su sıcaklıkları 18-23 arasında seyirir doğalarında. Dediklerin Trachemysler için geçerlidir. Dj_ReX2009-11-14 11:13:40

Bir de kaplumbağa alacaklara tavsiyem şu kışın değil Mart ayından sonra alın. Yoksa kaplumbağam neden yem yemiyor, kaplumbağam ölüyor mu, kaplumbağam gözünü açmıyor hasta mı diye boşuna kendinize eziyet edersiniz.

Hiç kış uykusuna yatırmasak onlara zarar vermiş olmayız değilmi ?

[QUOTE=theatory]Hiç kış uykusuna yatırmasak onlara zarar vermiş olmayız değilmi ?[/QUOTE] murad2009-11-11 02:36:52

Bende yatırmak onlardan okadar ay ayrı kalmak istemiyorum en iyisi şimdilik yatırmamak =)

[QUOTE=Dj_ReX]9 derece diye bir şeyi net olarak söylememiz mümkün değil Sevda. Türden türe değişiklik gösterir. Emys Orbicularis(Benekli kaplumbağa) 10 derecede bile hala aktif harekete devam eder. 19 derecede dinlenme ise malesef olmuyor. Zaten standart su sıcaklıkları 18-23 arasında seyirir doğalarında. Dediklerin slider türü kaplumbağalar için geçerlidir. [/QUOTE]

Birçok arkadaş kış uykusuna yatırmakta erken davranıyor. Bekleyin, havalar daha yeni soğumaya başlıyor. Erken yatırırsanız, erken kaldırırsınız ve iştahsız kalkar uykudan hayvanınız. Kasım sonunda sıcaklıklar iyice düşer, o zaman hazırlık yapar ve yatırmaya başlarız. Dj_ReX2009-11-14 11:15:56

Bu dinlenme modu dediğiniz süreçte hayvana yem veriyor muyuz?