Çöpçüler Bölündü! Corydoradinae Tür Revizyonu Hk.

Akvaryumlarımızın vazgeçilmesi olan Corydoras çöpçü cinsinin yüzü aşkın tanımlanmış türü, bir o kadar da bilimsel olarak tanımlanmamış ve CW kod adlarıyla bilinen türleri bulunmaktadır. Bu türler arasında da aynı atadan evrimleşmiş, yakın akraba iç grupların olduğu hobiciler tarafından uzun süredir biliniyordu. Örneğin C. sterbai (Sterba'nın çöpçüsü), C. similis (is noktalı çöpçü), C. julii ve C. trilineatus (sahte julii çöpçü) gibi türler benzer özellik gösterdiği için "soy 6" olarak biliniyordu. Benzer bir şekilde C. pygmeaus (pigme çöpçü) ve C. napoensis (Napo Irmağı çöpçüsü) gibi ince yapılı, küt burunlu türlere "soy 4" deniyordu.

Ne yazık ki balık türleri hakkında uzmanlaşmış araştırmacı sayısı dünya çapında az olduğu için, hobiciler ve bilim insanları tarafından genel bir kanıya varılsa da, gerek tür tanımı gerekse de sistematik revizyon için gereken büyük çaplı çalışmalar (yani işin "resmileştirilmesi") biraz yavaş ilerlemektedir. Ancak Dias vd. tarafından geçen ay yayınlanan bir makalede Corydoradinae altfamilyası konu alınmış, moleküler filogenetik yöntemlerle 142 çöpçü türünün arasındaki evrimsel ilişkiler tespit edilmiş, monofiletik (yani tek bir atadan türemiş) gruplar ise ayrı cinsler olarak tanımlanmıştır. Bu şekilde Corydoras türleri Corydoras, Aspidoras, Scleromystax, Gastrodermus, Osteogaster, Brochis ve Hoplisoma olacak şekilde yedi cinse ayrılmıştır.

Dolayısıyla yüz elli yıldır Corydoras aeneus olarak bilinen türün şimdiki bilimsel adı, Osteogaster aenea olmuştur. "Niye Osteogaster aeneus değil?" sorusunun cevabı ise bilimsel adlarda cinsiyet uyumudur. Latince kelimeler, Almanca ve Fransızca'da olduğu gibi yazımsal cinsiyete sahiptir. Yani her kelime eril, dişil veya nötral formda olabilir (örneğin albus eril formda, alba dişil formda, album nötral formda beyaz demektir). Sistematik kurallara göre eril bir cinsin türleri eril, dişil cinsin türleri dişil, nötral cinsin türleri nötral formda olmalıdır. Bu sebeple eril bir isim olan Corydoras'tan, dişil olan Osteogaster'e aktarılan tür, eril formdaki "aeneus" yerine, dişil formdaki "aenea" çekimini almalıdır.

Yeni cinslere ayrılan ve ülkemizde beslenen türleri de şu şekilde listeleyebiliriz. Hobide az veya çok bulunan, site ansiklopedisinde bahsedilen türleri ekledim, ancak çok nadir türleri atlıyorum.

Corydoras'ta kalan türler (soy 1): acutus, blochi, geoffroy.
Aspidoras ve Scleromystax (soy 2 ve 3): A. depinnai ve S. barbatus. Bu iki soy zaten daha önceden de ayrı cins olarak kabul ediliyordu, yani buraya aktarılan birkaç nadir tür hariç çok bir değişiklik olmadı.
Gastrodermus (soy 4 & 5): elegans, hastatus, nanus, pygmaeus, napoensis. Habrosus hariç genelde cüce türler burada, ancak cüceleri Microcorydoras olarak ayrı bir cinse almak isteyenler de var.
Hoplisoma (soy 6 & 9): adolfoi, albolineatum, axelrodi, bicolor, brevirostre, caudimaculatum, duplicareum, habrosum, julii, loxozonum, metae, paleatum, panda, simile, schwartzi, sterbai, trilineatum, weitzmani. Çoğu özel tür çöpçü burada. Yine cinsiyet uyumu sebebiyle ufak isim değişiklikleri var (örneğin loxozonus - loxozonum).
Osteogaster (soy 7): aenea, eques, rabauti, schultzei (schultzei türevi orange Venezuela, black Venezuela vb. dahil), zygata. "Standart" zırhlı corydoras türleri bu cinse alındı.
Brochis (soy 8): sodalis, reticulata, agassizii, arcuata, imitator, ornatus. Uzun burunlu, büyükçe türler artık burada. Ayrıca önceden de Brochis türü olarak kabul edilen britskii ve splendens de burada bulunuyor.

Pekiyi, ama bu ayrım hobimize ne etki edecek? Aslında pek bir değişiklik olmayacak, akvaryum dünyasında ilginç bir gelişme olduğu için paylaşmak istedim. Ancak yurt dışındaki kaynaklar şimdi yeni isimleri kullanıyorlar. Akvaryumcu üyelerimiz önümüzdeki aylarda ithalat listelerinde bu isimleri görmeye başlayabilir.

İlgileniyorsanız makalenin detaylarına şu adresten ulaşabilirsiniz (erişim bloke ise SciHub kullanabilirsiniz): Angelica C Dias, Luiz F C Tencatt, Fabio F Roxo, Gabriel de Souza da Costa Silva, Sérgio A Santos, Marcelo R Britto, Martin I Taylor, Claudio Oliveira, Phylogenomic analyses in the complex Neotropical subfamily Corydoradinae (Siluriformes: Callichthyidae) with a new classification based on morphological and molecular data, Zoological Journal of the Linnean Society, 2024[EDIT]Carcharodon,2024-07-26 11:43:30[/EDIT]

Yakın zamanda, muhtemelen yabancı forum veya sitelerden birinde denk gelmiştim bu olaya. Hoplisoma panda için bir biyotop kuruyorum; bu vesile ile epey araştırma fırsatım olmuştu. Teşekkürler bilgi ve makale adresi için.