Mayalı Sistemde Karbondioksit Çok Geliyorsa..

Sağ olsun Onur bey 10 sene önce açıklamış.

[QUOTE=onuruygun]
...Kabı patlatan kap içindeki basıncın kabın dayanma sınırını geçmesi sonucu olur. Patlama dediğiniz(bomba veya gaz sıkışması vs.) patlayan maddenin çok kısa sürede, aniden hacminin genişlemesidir. Yani patlama için harekete vs. gerek yoktur. Sizin bahsettiğiniz durum; yani ısınma, ivmelenme gibi durumlardaki patlamanın sebebi şunlardır:

1) Gazların sıvıdaki çözünürlükleri sıvının ısıtılması veya çalkalanması ile düşer. Bu durumda sıvının parçacıkları(atomları/molekülleri) düzensiz duruma gelir ve sıvının parçacıkları arasında gazın yerleşebileceği yer azalır. Bunun sonucu olarak çözünen gaz sıvıdan ayrılır.

2) Kapalı ortamdaki sıvıda çözünen gazın toplam gaz basıncına direk etkisi yoktur. Kapalı bir kapta, sabit basınç altında(mesela bizim maya şişeleri) 1 litre suda 10 gram CO2 çözünse de 100 gram CO2 çözünse de bu basınca direk etki etmez. Çünkü çözünen gaz artık sıvının parçacıkları arasındaki boşluklaa yerleşmiş, sıvı gibi davranmaya başlamıştır. Sonuçta sıvı ısıtılmadıkça veya çalkalanmadıkça basınca etkisi olmaz ve şişenin patlamasına etki etmez. (Sayılar örnek olarak verilmiştir. Ülkemizde sodalara basılan CO2 miktarı litre başına 7-10 gram seviyelerindedir.)

3) Patlama olması için patlama sisteminin(patlama sürecinin tamamı) başlangıcından patlamanın oluşmasına kadar devamlı olarak sistemin basıncı artmalıdır. Maya sistemlerinde ise bu durum söz konusu değildir. Çünkü kullandığımız sistemde şişedeki bir delikten madde çıkışı olur. Kaba uygulanan atmosfer basıncı ile delikteki(veya hortumun ucundaki) basınç aynıdır. Kabın içindeki basınç bu yüzden atmosfer basıncına eşittir ve şişenin dayanma gücüne bir etki yapmaz.

4) Yani şişeden çıkan hortumu kapamadıkça veya suya sokmadıkça, yani gaz çıkışını engellemedikçe şişenin içindeki gaz basıncı ile şişe dışındaki basınç aynı olur. Yani şişenin patlama ihtimali yoktur.(Bu ağzı açık, boş bir şişenin patlaması gibi olurdu.) Tabii şişeye bağlı hotumu suya sokarsanız o zaman iş değişir. O zaman işin içine su basıncı da girer. Mesela şişeden çıkan gazı akvaryuma vemekte kullandığınız hortumun ucunu suyun 40 cm altına daldırırsanız o zaman:

   Kaba uygulanan atmosfer basıncı: 1 atm
   Suyun basıncı: 40/1033= 0,03 atm

   Kap içindeki basınç: 1+0,03= 1,03 atm olur. Yani 40 cm su derinliğine hortumu uzatılmış bir maya şişesinin içindeki basınç deniz seviyesinde 1,03 atm'dir. Kaba dışarıdan da 1 atm kadar atmosfer basıncı uygulandığına göre kabın kendisini zorlayacak olan basınç 1,03-1= 0,03 atm'dir.

   0,03 atm basınç ise bu içecek şişeleri için çok ama çok düşük bir miktardır. Mesela bildiğimiz kola şişelerinin içine yaklaşık 3 atmosfer basıncında CO2 basılır. Deniz seviyesinde şişeyi zorlayacak basınç ise 3-1=2 atm'dir. Bu ise örnek verdiğim maya sistemi ile karşılaştırılırsa çok abartılı bir miktardır. Yani 2-3 atm basınca dayanabilecek bir şişenin 0,03 atm basınçta patlaması gibi bir durum yoktur.


------------------------

   Peki maya şişeleri patlar mı? Cevap: Evet, patlayabilir.

   Eğer kullandığınız şişe gazlı içecek şişesi değilse o zaman pek dayanıklı değildir. Fakat yine de ortasını delip hortum yapıştırdığımız kapaklar kullanıldığı taktirde şişe hortum tıkansa veya vana ile kapatılsa bile çok zor patlar. Hortumun ucu açık olduğunda ise patlama söz konusu değildir. Yalnız siz şişenin ucunu normal bir kapak ile kapatır ve kapağın da gaz sızdırmasını engellerseniz şişe patlayabilir. Örneğin benim bir zamanlar yaptığım 8 litrelik CO2 şişesi patlamıştı. Şişenin ağzına delinmemiş bir kapak taktım ve kapağın altına da önceden gaz sızdırmasın diye ince bir silikon katmanı çekmiş ve kurumasını beklemiştim. Tabii şişe bir süre sonra dayanamadı ve balkonda infilak etti. Fakat sizin korktuğunuz şekilde ölümcül bir durum olması söz konusu değildi. Ölümcül olabilecek tek şey balkondan bir türlü çıkmayan o iğrenç kokuydu.[/QUOTE]