H. Azteca (Meksika Tatlısu Karidesi)

                 HYALELLA AZTECA (MEKSİKA TATLISU KARİDESİ) 

 

   Meksika tatlısu karidesleri kerevitler,su perileri ve karideslerle akraba olan kabuklulardır. Daha çok karides denebilir.
   Tatlısu karideslerinin birçok türü var ancak burada Hyalella Azteca üzerine yoğunlaşacağız.
    Meksika tatlısu karidesleri ırmak,göl,havuz gibi yerlerde yaşarlar. Nadiren nehirlerde görülürler.  Sığ ve balık olmayan suları severler.
   Hyalella azteca lar 0,5 cm e kadar büyürler. Zamanlarının çoğunu tabandaki kum ve çamur üzerinde geçirirler. Beyaz,yeşil,mavi,kahverengi,kırmızı gibi renk varyasyonları vardır.
   2 çift antenleri ve 7 çift ayakları vardır. Genellikle gece aktiftirler. Işığı zevmezler,bu yüzden gündüzleri bitki,taş gibi objelerin arkasına saklanırlar.Tabanda yürürler veya çok az üzerinde yüzerler. Yan yan yüzerler bu yüzden onlara yan yüzücüler de denmektedir. Herhangi bir yırtıcının gelmesi halinde tabana gömülebilmek için tabana yakın yüzerler.
   Hyalella azteca hem etçil hem otçuldur. Kendi boylarındaki canlılara nadiren saldırırlar fakat sudaki ölü bir canlıyı hemen yemeye başlarlar. Ana besinleri mikroskobik bitkiler,canlılar ve çeşitli objelerin üzerindeki artıklardır. Sudaki ölü yaprakları,artıkları yiyerek sudaki diğer canlılar için sağlıklı bir ortam oluştururlar. Bir nevi leş yiyicidirler.
  Hyalella azteca sıcaklığa bağlı olarak şubat ve ekim ayları arasında ürerler. Erkek karides dişiyi 1 gün ile 1 hafta arası bir süre sırtında taşır. Çiftleştikten sonra dişi karides yumurtalarını vücudunun altında saklar. Yumurtalar çatladıktan sonra karidesler anneleriyle birkaçgün kalırlar. Dişiler bir seferde 15 yavru verebilirler.
 Hyalella azteca lar hayatları süresince en az  9 kez kabuk değiştirirler. Sıcaklık,besin,ve diğer şartlara bağlı olarak 3 ile 40 günde bir kabuk değiştirirler. Her değişimle birlikte daha da büyürler.
  Sudaki çeşitli yırtıcılar tarafından tüketilirler. Favori yiyecek oldukları sürece suda pek rahat edemezler.
  Karideslerin kabuklarında birçok çeşit alg ve protozoalar yetişir. Nematod ve tenyalar için güzel bir konaktır. Bu parazitler genellikle karideslere büyümek için uğrarlar. Ve daha sonra kuş ve daha büyük canlılara geçerler.
   Ufak olmalarına karşın karidesler genellikle balıkyemi olarak kullanılırlar. Daha önemlisi Hyalella azteca lar sularımızın temiz olmasını da sağlarlar. Öte yandan iy bir göstergedirler. Bilim adamları suların temiz olup olmadıklarını anlamak için onları gözlemlerler. 

Kaynak: http://www.fcps.edu/StratfordLandingES/Ecology/mpages/scud.h tm
Çeviri: Mehmet Ağırnaslıgil

Kabuklular (Crustacea), eklembacaklılar şubesinin ait bir alt filum. 25.000 kadar türü bilinmektedir. Çoğu deniz ve tatlı sularda, az bir miktarı ise karaların nemli bölgelerinde yaşar. Hepsi kanatsızdır. Kabuklu dış iskeletleri, yarık ayak şekilli bacakları, iki çift antenleri ve solungaç solunumları karakteristiktir. (Böceklerde bir çift anten bulunur. Akrep ve örümcekler ise antensizdir.)

Vücutları baş, göğüs ve karın bölmelerinden meydana gelir. Bazılarında baş ve göğüs kaynaşmıştır. Bunlara, başlıgöğüs (sefalotoraks) denir. Vücut, kitinden bir kabukla örtülüdür. Deri hücrelerinin salgısı olan bu kutikula, dış iskelet vazifesini görür. Bu kabuklar, vücudu dış etkilerden korur, kaslara tutunma yeri sağlar ve su kaybını önler. Büyümeye mani olduğundan zaman zaman atılarak değiştirilir. Bazılarında CaCO₃ ve SiO₂'in birikmesiyle direncini arttırır. Kabuk, vücudun her tarafında aynı kalınlıkta değildir. Oynak yerlerde incelerek hareketi kolaylaştırır.

Çoğu ayrı eşeyli, iri yapılıdır. Türlere göre bacak sayıları farklılık gösterir. Bazı kabuklularda, göğüs bacaklarının dibine bağlı olan ve dışarı doğru sarkan solungaçları, kabuğun yanlarında bulunan birer odacık içinde yer alır. Bazı türlerde ise, düzleşmiş karın bacakları solungaç görevini ifa eder. Küçük türlerde ise hiç solungaç bulunmaz, bunlar vücutlarının bütün yüzeyiyle solunum yaparlar. Tesbih böcekleri, kütükler veya taşlar altında ve çürümüş bitkisel yiyecekler üstünde bulunur. Havanın oksijenini alabilen hassas solungaçlarının nemli kalması için rutubetli yerlerde yaşamak zorundadırlar. Yengeç, karides, ıstakoz, su piresi (Daphnia), siklops (Cyclops), langust, balina biti ve tesbih böcekleri en iyi bilinen kabuklulardır.

Kaynak : Rehber Ansiklopedisi