Fotosentez'e yakından bakalım.

       Bitkilerde fotosentezin nerede yapıldığını gördükten sonra , bu organelin, klorofil tarafından abzorbe edilen ışık enerjisini nasıl kimyasal enerjiye dönüştürdüğünü inceleyelim.

    Fotosentez Denklemi

      Işık varlığında bitkilerin yeşil kısımları karbondioksit ve sudan besin üretirler. Fotosentezin moleküler formülü şöyle özetlenebilir.

                                         6CO₂ + 12H₂O + Işık enerjisi -> C₆H₁₂O₆ + 6O₂ + 6H₂O

     Tam işlem bu ancak gelin biraz sadeleştirelim, giren ve çıkan 6H₂O yu denklemin her iki tarafından da çıkaralım.

                                           6CO₂ + 6H₂O + Işık enerjisi -> C₆H₁₂O₆ + 6O₂

      Fotosentez denklemi, çok karmaşık bir sürecin çok basitleştirilmiş bir özetidir. Aslında fotosentez tek bir işlem olmayıp, her biri çok sayıda basamaklara sahip olan iki işlemdir. Fotosentezin bu iki evresi Işık reaksiyonları ve Calvin döngüsü(sentez bölümü) olarak bilinmektedir.  

      Işık reaksiyonları, güneş enerjisinin kimyasal enerjiye dönüştürüldüğü fotosentez basamaklarıdır. Klorofil tarafından absorbe edilen ışık, suya ait elektronları ve hidrojeni, NADP⁺ (Nikotinamid adenin dinükleotid fosfat) olarak isimlendirilen bir alıcıya sürükler.  NADP⁺ enerji kazanmış elektronları geçici olarak biriktirir. Bu işlem sırasında su parçalanır. Dolayısıyla O₂ bir yan ürün olarak fotosentezin ışık reaksiyonlarında oluşmaktadır.Ayrıca ışık reaksiyonlarında ADP⁺’ye bir fosfat gurubunun katılmasıyla ATP oluşur. Bu olaya Fotofosforilasyon denir. Işık reaksiyonları sırasında şeker oluşmaz, şeker fotosentezin ikinci aşaması olan Calvin döngüsünde üretilir.

      Calvin döngüsü havanın CO₂’inin kloroplastta daha önceden mevcut olan organik moleküllerle birleşmesiyle başlar. Karbonun organik bileşiklerin yapısına katılması, Karbon fiksasyonu olarak bilinir. Daha sonra calvin döngüsü, fikse edilen karbonu elektronların katılımıyla karbonhidratlara indirger. Calvin döngüsünün hiçbir basamağı doğrudan ışığa ihtiyaç duymaz. Bu nedenle karanlık reaksiyonlar olarak da adlandırılır.

      Mümkün olduğunca kısaca bitkinin su ve CO2 den nasıl besin ürettiğini anlatmaya çalıştım. Calvin döngüsünden sonra değinilmesi gereken konu ışık reaksiyonlarındaki verimlilik ve ışık spektrumlarıdır. Bu konuda Refet Ali YALÇIN'ın çok detaylı ve gerçekten okunması gereken bir makale var. En kısa sürede linkini ekliycem.

Eğer bir engel olmazsa bir sonraki yazımda Bitkilerde Beslenmeye değineceğim.

Zaman ayırıp okuduğunuz için teşekkür ederim.