Dıy Mikro Element Gübresi (seachem Trace İçeriği)

[U][B]Giriş[/B][/U]

Ülkemizde yapılan birçok ticari üretimlerin içerikleri genellikle gizli tutuluyor. Saygı duyuyorum fakat bilgi çağında bilgi saklamak gibi bir durum oluşuyor. Gelişmiş ülkelerde bırakın bu içeriklere ulaşmayı nasıl üretildiğini dahi öğrenebiliyorsunuz. Hatta bunun için ünlü bir kanalda (Discovery Channel – Nasıl yapılır?) belgesel yapılıyor. Bunu belirtmek istedim çünkü forumda bu yıla kadar Yasmut, Winra, Reeflowers, Fertiges vb. gibi piyasaya sunulan mikro element gübrelerinin içeriklerine ulaşmak beni gururlandırırdı. Birçok insan bununla ilgilenmeyebilir ama büyük hacimli tanklarda yapılan gübreleme dozu bunu düşündürüyor. En ucuzundan örnek vermek gerekirse benim 765 litre net su hacimli tankıma ayda 40 TL vermem gerekiyor.

Düşüncem doğrultusunda büyük hacimli tanklarda hazır mikro element gübrelerine o kadar para verilmesini mantıklı bulmuyorum. Ben de Cafer Mutlu hocamızın paylaştığı Plantex CSM + B adlı Avrupa da yaygın olarak kullanılan toz mikro element karışımının ([URL]http://www.akvaryum.com/Forum/plantex_csmb_icerigi_ve_dozlama_k846424.asp[/URL]) içeriğine ilave olarak, çoğumuzun daha çok güvendiği Seachem Flourish Trace adlı ürünün içeriği ve nasıl hazırlandığı konusunda çalışmalarımı paylaşmak istedim. Firma resmi sitesinde bu içerikleri ve bu içeriğe ulaşmak için kullandığı kimyasal bileşenleri paylaşmış. Ben de bundan yola çıkarak forumda tanıtımını paylaştığım tankta 1 aydır kullandığım ve gözlemlediğim; daha derişik (yoğun) bir gübrenin nasıl hazırlanacağını, nasıl şelatlanacağını ve kullanılacağını hesapladım.

[B][U]Temin Edilecek Bileşikler ve Akvaryumda Beklenen Değerler[/U][/B]

Resmi siteden garanti edilen içerikler ve kullanılan bileşikler aşağıdaki gibi alınmıştır. Ardından tabloda ürünün tavsiye edilen miktardaki dozlama esas alınarak, dozlama sonucu akvaryumda bulunan ppm değerleri hesaplanmıştır.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/44731/200220180335511.jpg[/IMG]

[U][B]Derişik (Yoğun) Mikro Element Gübresinin Hazırlanması[/B][/U]

Seachem Flourish Trace ürününün bir dozlama sonucu elde edilen ppm değerlerini sağlayacak daha derişik bir çözelti hazırlayalım.

500 Litrelik bir tanka1000 ml hazırlanan çözeltide 5 ml dozlama ile kaç gr bileşik kullanacağımızı hesaplayalım. Unutmayalım ki bu ppm değerleri elementlere ait fakat biz ise bileşikler kullanacağız. Bu sebeple bileşiklerin mol kütleleri ile elementlerin mol kütlesi kullanılarak basit bir denklem ile kaç gr bileşik kullanacağımızı bulabiliriz. Dikkat ederseniz istediğimiz elementler her bileşikte 1 mol bulunuyor. Bu da işimizi kolaylaştırıyor.

Örneğin; CuSO4.5H2O için:
Mol Kütlesi: 249.685 g/mol , Bakır Elementinin Mol Kütlesi : 63.546 g/mol
Akvaryumda Hedeflenen: 0.002 ppm
Çözelti Konsantrasyonu, Çözelti Seyreltme Formülünden:

K= C*V/S K: Ana Çözelti Konsantrasyonu, C: Akvaryumdaki Konsantrasyon
V: Ana Çözelti Hacmi, S:Dozlama Miktarı

K= 0.002*1000/5=0.400 ppm. Bu da 500 litre akvaryuma uygulanacağından 500 kez daha deriştirilerek 200 ppm olarak bulunur.
200 ppm=200 mg/lt olduğundan
1 mol CuSO4.5H2O de 63.546 g bor var ise 200 mg için 0.003147 mol CuSO4.5H2O gereklidir.
0.003147 mol CuSO4.5H2O=786 mg olarak bulunur.

Şelatlama başarısı, raf ömrü ve içeriği tam anlamıyla yansıtması için çözeltide kullanılan suyun saf su olması önemlidir.

Kobalt,Vanadyum, Nikel ve Rubidyum bileşiklerinin temini hem zor hem pahalıdır. Ayrıca DoItYourself (DIY) hazırlamaya elverişli miktarlarda değildir. Mutfak tipi hassas terazilerle dahi uygulanması zordur. Olmazsa olmaz elementlerden değildir ve çeşme suyundan da eser miktarlarda sağlanabilir.

[U][B]Şelatlama[/B][/U]

Şelatlama, besinin akvaryumunuza girdiği anda bitkinin tüketinceye dek kararlı kalması içindir. Birçok profesyonel gübre firmaları herhangi bir şelatlama yapmıyorlar.
Metalleri şelatlamak aynı zamanda şelatör maddeye göre onun yararlılık- ph ilişkisinde sınırlandırmak anlamına gelir. EDTA ile şelatlanan metallerin, Ph :7den yükseldikçe yararlılığı %50den aşağı inerek Ph:9 da kullanılamaz hale gelir. Bu nedenle metallerin tamamını sınırlamak yerine yarısını şelatlamayı tercih edebilirsiniz.

Sodyum Molibdat(Na2MoO4.2H2O) ve Borik Asidin(H3BO3) suda çözünme sonucu oluşan iyonları şelatlamaya uygun değildir ve gereksizdir.

Her metalin başarılı şelatlanması için Ph aralığı farklıdır. Şelatlamanın ayrı ayrı yapılarak daha sonra birleştirilmesi tercih edilir. İstenilen Ph değeri, 100 – 200ml lik EDTA çözeltisine sitrik asit (limon tuzu) çay kaşığının onda biri gibi azar azar eklenerek kalem tipi ph ölçer ile elde edilebilir. Daha sonra bileşikler de bu ayrı ayrı hazırlanan çözeltilere eklenir ve hepsi tamamen çözününce birleştirilir.

Şelatlama Koşulları
Bakır: Ph 5.5, Çinko: Ph 6.5, Mangan: Ph 6.5

[U][B]Şelatör Miktarının Hesaplanması[/B][/U]

Şelatlamada 1 Mol Metal için (aynı zamanda bir mol bileşik anlamına gelir) 1 Mol EDTA kullanılır.
Örneğin Bakır için devam edecek olursak;

EDTA Mol Kütlesi: 292.244 g/mol
(Piyasa da EDTA.2Na: 336.208 g/mol ve EDTA.2Na.2 H2O: 374.252 g/mol bileşikleri de mevcuttur, kullanılabilir.)
0.003147 mol CuSO4.5H2O için, 0.003147 mol EDTA=920 mg EDTA gerekir.

Aynı hesaplama tüm elementler için uygulandığında:

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/44731/200220180335531.jpg[/IMG]

Şelatlanan ve şelatlanmayan metaller karıştırıldıktan sonra içeriği zenginleştirmek için B vitamini kompleksleri, topraksız tarımda kullanılan Amino Asit tozları ve Humik/Fulvik asit çözeltileri kullanabilirsiniz. Bunlar bitkinin çok sevdiği, hızlıca dokusuna kabullendiği maddelerdir. Balıklar için de yararlıdırlar. Fazlasının birikmesini önlemek amacıyla örnekteki çözeltiye 5 adet Bemiks ampul vitamin kompleksi (veya 10 adet bemiks tablet), aminoasit ve humik fulvik asitlerden de 10gr/10ml kullanabilirsiniz. Bu miktarlar ne blackwater oluşturmak için ne de vitamin desteği sağlamak içindir. Amacımız eser miktarlarda zenginleştirmek. Amino Asitler, Fulvik/Humik Asitler ve Sitrik asit de aynı zamanda şelatör maddesidir. EDTA miktarınız istemsizce eksik kalırsa metaller bu maddeler tarafından şelatlanırlar. Fakat yararlılığı ve Ph aralığı daha düşüktür.

Önemli olan bir diğer hususta Ana Çözelti Hacminin sağlanmasıdır. Yani sonuçta elde edilen gübrenin bütün bileşikler, şelatörler, vitaminler, amino asitler, fulvik, humik asitler gibi eklentilerle örnekteki 1000 ml sağlaması için gerekli saf su miktarı en son hacim ölçer bir kapta anlaşılacaktır.

Kullanılan bileşiklerin suda çözünürlüğü yüksektir. Daha derişik veya seyreltik konsantrasyonlar hazırlanabilir. Fakat derişik olması kullanım süresini arttıracağından gübrenin sağlıklı olarak saklanmasını zorlaştıracaktır.

Örnekteki gübre 100 litre üzeri tanklarda kullanılması içindir. 100 litrelik tanka 1ml, 1000 litrelik tanka 10 ml olarak tankınıza eşdeğer doz bulunur. Seachem Florish Trace ile denk bu gübrenin de aynı şekilde hafta da iki kez kullanılması gerekir. 500 litrelik tanka bu gübre 2 yıl yeterli olacaktır.

[B][U]Kaynaklar:[/U][/B]
http://www.drt.com.tr
http://www.kimyasanal.com
http://www.webqc.org
http://www.seachem.com

Ayrıca çalışmamda katkısı olan Akdeniz Üniversitesi Bitki Besleme Anabilim Dalı öğretim üyelerine ve Gübretaş Ar-Ge Laboratuar ekibine minnet borçluyum.

Keyifli Hobiler.
[EDIT]leventcck,2018-02-22 14:04:49[/EDIT]

Emeğinize sağlık çok güzel hazırlamışsınız. Fluvik/Humik asit, amino asit ne şekilde eklenebiliyor, yani piyasa isimleri nedir ?

[QUOTE]Emeğinize sağlık çok güzel hazırlamışsınız. Fluvik/Humik asit, amino asit ne şekilde eklenebiliyor, yani piyasa isimleri nedir ?[/QUOTE]

Piyasada popüler olarak Fulmoll-24 Humik/Fulvik Asit kullanılıyor. Bu da bir çözelti şeklinde garanti edilen içeriği şu şekilde:
(W/W- Kütlece)
%24 Humik/Fulvik Asit
%30 Organik Madde
% 2 Azot(N)
%1,9 Organik Azot
% 5 Potasyum Oksit (K2O)
pH aralığı 4-6

Bu parametrelerden en önemlisi azot miktarıdır. Fakat içerikte çok az miktardadır, 2000 ppm N bulunur.
Akvaryumda azot (N) miktarının 2-4 ppm olması sağlıklıdır. (NO3: 10-20 ppm)
Biz bu çözeltiden doğrudan tanka (500 Litre) 25 ml dozladığımızda 2 ppm azot eklemiş oluyoruz. Kaldı ki tanka değil gübreye ekleyeceğiz.Oradan tanka tekrar seyrelmiş olacak. Bizim amacımız black water elde etmek değildir. Bu nedenle yukarıda bahsettiğim gibi 10 ml humik/fulvik asit mikro element gübresine eklenirse tanka:

0,0024 ppm Humik/Fulvik Asit
0,0030 ppm Organik Madde
0,002 ppm Azot(N)
0,005 ppm Potasyum Oksit (K2O) eklenmiş olur.

Amino asitlerde toz olarak veya çözelti olarak satılıyor. Örneğin: Aminolin Plus
Şimdi Gübretaş firmasının hem aminoasit hem de humik / fulvik asitli bir çözeltisini farkettim. Fakat bu özel ürünler biraz pahalıdır.

[URL]http://www.gubretas.com.tr/tr/urun/5/76/5/amino-asit.aspx[/URL] [EDIT]leventcck,2018-02-20 21:41:34[/EDIT]

Levent bey, Seachem Flourish Trace verilen tabloda Zn için % 0,0169 varken bir doz verildiğinde 0,010562 ppm elde edilmiş . Acaba kaç litreye kaç ml konulduğunda bu sonuç elde edilmiş bunun formülü var mı ? Birde Seachem kaç ppm çinko verilmesini öneriyor. Bu ppm çok az değil mi?

Humik/Fulvik Asit ürünleri leonorditten elde ediliyor ve zift gibi birşeyler. Bu akvaryum suyunu bozmaz mı? Rengini değiştirmez mi ?

[QUOTE=olsun150]Levent bey, Seachem Flourish Trace verilen tabloda Zn için % 0,0169 varken bir doz verildiğinde 0,010562 ppm elde edilmiş . Acaba kaç litreye kaç ml konulduğunda bu sonuç elde edilmiş bunun formülü var mı ? Birde Seachem kaç ppm çinko verilmesini öneriyor. Bu ppm çok az değil mi?

Humik/Fulvik Asit ürünleri leonorditten elde ediliyor ve zift gibi birşeyler. Bu akvaryum suyunu bozmaz mı? Rengini değiştirmez mi ?[/QUOTE]

Mikro elementler adından da anlaşılacağı üzere tankta çok düşük konsatrasyonlarda bulunmalıdır. Özelikle çinko omurgasızlar ve balık içinde rahatsız edici bir metaldir. Biliyoruz ki Seachem Trace omurgasızlar için dahi güvenli miktarlar içerir. 0,010562 ppm ise Seachem ürününün tavsiye edilen dozlaması (80 litre tanka 5ml) sonucu elde edilen tanktaki konsatrasyonudur. Bende sonuçta bu ppm değerini korumak için gübreyi yoğunlaştırarak dozlamayı azalttım. Öteki türlü 500 litrelik tanka 30 ml civarı dozlama yapılacaktı.


Humik / Fulvik asitlere gelince düşündüğünüzün aksine leonardit: zift gibi değil, kömür düzeyine ulaşmamış karbon içeren tamamen doğal organik maddedir. Hem balıklarınız, hem bitkileriniz hem de suyun hazırlanması için çok faydalıdır. Humik / Fulvik asit eklenen akvaryumlarda bakteriyel, fungal (mantar) ve alg problemleri azalır. Özellikle diskus akvaryumlarında kullanılan blackwater (Karasu) solüsyonlarında, humik/fulvik asitler benim gübrede kullandığım miktarın neredeyse 1000 katı şeklinde kullanılıyor. Amazon nehirlerinde humik / fulvik asit konsatrasyonları da çok fazladır. Bu sebeple oradan ithal gelen humik/fulvik aside doymuş mangrow kökleri bizim akvaryumlarımıza bu asitleri bırakırlar.
[EDIT]leventcck,2018-02-21 03:37:28[/EDIT]

Siz bu kadar ppm mi kullanıyorsunuz. Görüntünün boxulmasını istemiyorum .Humik / Fulvik asitleri bir enjektör ile kum içine zerk etsem salınımı yavaşlatırırmıyım. Ayrıca solucan gübreleri var. Bunlarında Humik / Fulvik asitler içerdiği söyleniyor. Buda eklenebilir mi

[QUOTE]Siz bu kadar ppm mi kullanıyorsunuz. Görüntünün boxulmasını istemiyorum .Humik / Fulvik asitleri bir enjektör ile kum içine zerk etsem salınımı yavaşlatırırmıyım. Ayrıca solucan gübreleri var. Bunlarında Humik / Fulvik asitler içerdiği söyleniyor. Buda eklenebilir mi[/QUOTE]

Benim kullandığım miktarda akvaryumunuzda renk değişimi olmuyor. Solucan gübresinde Krom, Kalay, Kurşun gibi ağır metallerde bulunur. Bu metaller ve bu katı gübrenin akvaryum ortamında herhangi bir hastalık veya istenmeyen durum oluşturup oluşturmayacağını tecrübe etmek gerekir. Amaç yalnızca humik/fulvik asidi solucan gübresinden sağlamak ise gereksiz olacak. Belki misket gübre hazırlanmasında faydalanılabilir.

Herkese selam.
Levent bey teşekkür ederim. "Şelatlamada 1 Mol Metal için (aynı zamanda bir mol bileşik anlamına gelir) 1 Mol EDTA kullanılır. "Bunu bilmiyordum. Her element için bu kural geçerlimidir ?
Ben bir şey eklemek isterim. Seachem Fourish Trace (dikkat edin demir yok ) bitki sayınız ve miktarınız artınca yada hemen başlangıçta Flourish Comp 'da dahil etmenizi öneriyor. Seachem Fourish comp içeriği Fe - 0.07 Mn - .002 ppm, B - .0019 ppm, Zn - 0.00015 ppm, Mo - 0.0002 ppm,Cu - 0.00002 ppm Ni - 0 ppm
Seachem Fourish Trace +Seachem Fourish comp ile beraber önerilen toplam doz şöyle olur.
Fe 0.07 ppm
Mn 0.0076 ppm
B - 0.0037 ppm
Zn - .0.01125 ppm
Mo - 0.00039 ppm
Cu - .0.0021 ppm
Ni - 0.00002 ppm

[QUOTE]Herkese selam.
Levent bey teşekkür ederim. "Şelatlamada 1 Mol Metal için (aynı zamanda bir mol bileşik anlamına gelir) 1 Mol EDTA kullanılır. "Bunu bilmiyordum. Her element için bu kural geçerlimidir ?
Ben bir şey eklemek isterim. Seachem Fourish Trace (dikkat edin demir yok ) bitki sayınız ve miktarınız artınca yada hemen başlangıçta Flourish Comp 'da dahil etmenizi öneriyor. Seachem Fourish comp içeriği Fe - 0.07 Mn - .002 ppm, B - .0019 ppm, Zn - 0.00015 ppm, Mo - 0.0002 ppm,Cu - 0.00002 ppm Ni - 0 ppm
Seachem Fourish Trace +Seachem Fourish comp ile beraber önerilen toplam doz şöyle olur.
Fe 0.07 ppm
Mn 0.0076 ppm
B - 0.0037 ppm
Zn - .0.01125 ppm
Mo - 0.00039 ppm
Cu - .0.0021 ppm
Ni - 0.00002 ppm[/QUOTE]

Sanıyorum burada kullanılan bileşikler suda iyonlarına ayrıştığında bir mol metal iyonu ile 1 mol edta kararlı başka bir bileşik oluşturuyor.Bu nedenle 1:1 kullanılıyor. Haklısınız demir yok. Diğer mikro elementler de Flourish Comp. birlikte kullanımıyla çok az artıyor. Bu oranlar kullanılabilir. Demir eklemek konusuna gelince demirin edhha ve dtpa hazır şelatlı olarak bulmak mümkün, onu kullanmak ph aralığı ve yararlılık açısından faydalı olacaktır.

Nikel ve özelliklede cobalt için ilkel bitkilerin besin kaynagi oldugu yönünde makaleler mevcut. Teori şudur. Bitkiler sulardan yeryüzüne yayıldıklarinda nikel ve cobaltı kullanmayi biraktilar ama bakteri ve yosunlar kullanmaya devam ettiler. Seachem ,Tropica gibi markalar cobalt ve nikel ihtiva ediyor. Yosun için diğer şüpheli ise vitamin ve aminoasitler. Bilindigi gibi gelişmiş bitkiler kendi aminoasitlerini ve vitaminlerini sentezlemektedir. Ancak Yosunlar gibi ilkel bitki formları bazı bakterilerle simbiyotik ilişki içindedir. Bakteriler organik maddeleri parçalayarak aminoasit ve vitamin özellikle vitamin b12 oluştururlar. Yosunlar bu hazir birlesikleri kullanarak çoğalırlar. Organik yük artmasıyla yosunlarin artış gösterme nedeni bu olabilir.
Bende evimin pencere önünde söyle bir deney başlattım. Nikel.cobalt ve aminoasit_vitamin içeren şişeler yerleştirdim bakalım hangisinde daha çabuk yosun oluşacak. Biraz eksik çalışma olabilir ama yinede sonuçları forumda paylaşıcam [;)]
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/169284/010320180200471.jpg[/IMG]

[QUOTE]Nikel ve özelliklede cobalt için ilkel bitkilerin besin kaynagi oldugu yönünde makaleler mevcut. Teori şudur. Bitkiler sulardan yeryüzüne yayıldıklarinda nikel ve cobaltı kullanmayi biraktilar ama bakteri ve yosunlar kullanmaya devam ettiler. Seachem ,Tropica gibi markalar cobalt ve nikel ihtiva ediyor. Yosun için diğer şüpheli ise vitamin ve aminoasitler. Bilindigi gibi gelişmiş bitkiler kendi aminoasitlerini ve vitaminlerini sentezlemektedir. Ancak Yosunlar gibi ilkel bitki formları bazı bakterilerle simbiyotik ilişki içindedir. Bakteriler organik maddeleri parçalayarak aminoasit ve vitamin özellikle vitamin b12 oluştururlar. Yosunlar bu hazir birlesikleri kullanarak çoğalırlar. Organik yük artmasıyla yosunlarin artış gösterme nedeni bu olabilir.
Bende evimin pencere önünde söyle bir deney başlattım. Nikel.cobalt ve aminoasit_vitamin içeren şişeler yerleştirdim bakalım hangisinde daha çabuk yosun oluşacak. Biraz eksik çalışma olabilir ama yinede sonuçları forumda paylaşıcam.[/QUOTE]

Aminoasit ve vitaminlerin olduğu şişelerde yosunlanmanın daha fazla olması beklenir. Çünkü yosunlarında bakterilerinde ana besin kaynağı azot,fosfor ve organik karbon. Vitanimlerde aminoasitlerde fazlaca azot ve organik karbon içerirler. Organik yük yosun artışını tetikler. Fakat bir yandan bitkilerde bu aminoasit ve vitaminleri sentezlemesine rağmen osmotik basınçla dokularına kabul ederler. Önemli olan bunun miktarıdır. Bu sebeple akvaryumlarda mikro elementler gibi eser miktarlarda kullanılıyor.[EDIT]leventcck,2018-03-01 16:05:44[/EDIT]

Levent bey, Bende sonradan sizin gibi düşündüm . Aminoasit ve vitamin +nikel cobalt şişeside hazırlayım dedim ama vazgeçtim. Aminoasit ve vitaminlerin olduğu şişede yosun fazla olursa Aminoasit ve vitaminlerle ilgili başka bir deney daha yapmayı düşünüyorum.

[QUOTE]Levent bey, Bende sonradan sizin gibi düşündüm . Aminoasit ve vitamin +nikel cobalt şişeside hazırlayım dedim ama vazgeçtim. Aminoasit ve vitaminlerin olduğu şişede yosun fazla olursa Aminoasit ve vitaminlerle ilgili başka bir deney daha yapmayı düşünüyorum.
[/QUOTE]

Merak içerisinde bekliyorum, Cafer Bey. Bu arada Nikel ve Cobaltı hangi bileşik olarak ve nereden temin etmiştiniz?[EDIT]leventcck,2018-03-02 00:03:19[/EDIT]

Cafer abi hazırladığınız şişelerde olması gereken eser miktarlar mı mevcut yoksa biraz fazladan mı hazırladınız ? Veya sizce miktarın bir önemi varmı ?