Artemia'ya bilimsel bakış

Artemia Sp. Nedir? Nasıl kullanılır?

Artemia sp. tuzlu göllerde yetişen bir canlıdır. Bu canlının özel bir durumu nedeniyle balık yetiştiriciliğinde çok önemli bir yeri vardır. Öyle ki göllerden toplanan artemia yumurtaları uzun yıllar saklanabilir ve istenildiğinde yumurtalar tuzlu suya konularak bu yumurtalardan larva elde edilir. Bu larvalar da diğer balık larvalarına yem olarak verilerek balık larvalarının ilk günlerdeki beslenmesinde başarılı çalışmalar yapılır. Ülkemizdeki çipura ve levrek yetiştiriciliğinde larval besleme döneminde de bu canlının çok önemli yeri vardır. Balık larvası yetiştiriciliğinin başlangıcında algler ve rotifer ile birlikte temel gıda durumundadır.

Artemia türlerinin 100 milyon yıldan beri dünya üzerinde var oldukları kabul edilmektedir. Bu bakımdan dinazor dönemlerinden kalan ender canlılardan biri olarak kabul edilir. Yumurtalar kuru ortamda uzun yıllar hayatiyetini koruyabilir. Yumurtaların canlı kalma süresinin 1000 yıl olabileceği düşünülmektedir. Yumurtaların 50 yıl canlı kaldığı deneme ile kanıtlanmıştır. Bu özelliği nedeni ile uzun süre saklanabilen yumurtalardan istenildiğinde canlı larvalar elde edilerek yem olarak kullanılabilmesi balık yavruları beslemesinde büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Artemia kerevitlerin bulunduğu familyaya dahildir. Üç adet gözleri ile ilgi çeken bir canlıdır. Bu gözlerden iki tanesi normal göz, üçüncüsü ise naupli göz olarak tanımlanabilir. Genç yavrular sadece naupli göze sahiptirler ve tek gözlüdürler. Diğer iki göz oluşunca bu göz kaybolur.

Yukarıdaki resimlerde dişi ve erkek artemia görülmektedir.

Artemia tüm dünyaya yayılmış bulunmaktadır. Tuzlu göller yanında tatlı sulardan çok tuzlu göllere kadar yaşama gücüne sahiptir.Yalnız diğer canlılar tarafından yem olarak sevilerek tüketildiğinden içerisinde balık bulunan göllerde fazla bir üreme potansiyeli gösteremezler. Bunun yanında çok tuzlu olan bir çok gölde yoğun şekilde üredikleri izlenir. Ülkemizde de ticari olarak ROTİFER SU ÜRÜNLERİ TİC.Ltd .Şti. tarafından yumurtaları pazarlanan ve ABD'de Saltlake de bulunan tür Artemia franciscana bu açıdan önemli bir yere sahiptir. Rotifer Su Ürünleri Tic.Ltd.Şti. şirketinin pazarladığı artemia yumurtaları ABD Salt Lake Kooperatifi GSLA tarafından üretilmektedir.

Yukarıdaki resimlerde artemia larvalarını severek besin olarak alan balık ve karides larvaları görülmektedir.

Doğada milyarlarca üreyen bu canlının bazı tuzlu alanlarda yetiştirmesi çalışmaları ele alınmış ve bazı olumlu sonuçlar alındığı belirtilmektedir. Bu konuda Vietnam'da yapılan çalışmaların başarılı olduğu izlenince diğer ülkelerde de bu konuda çalışmalar yapılması gündeme gelmiş ise de ticari açıdan pek olumlu sonuçlara ulaşıldığını söylemek zordur. Artemia iki türlü yumurta üretir. Bunlardan bir kısmı bir kese içerisindedir ve kısa sürede çatlayarak bunlardan yavru çıkar. Bir kısım yumurtalar ise kalın bir kabuk yapısında sahiptirler Bu yumurtalar ortam koşullarına karşı çok dayanıklıdırlar. Giriş kısmında belirtildiği gibi kuru ve rutubetsiz ortamda onlarca yıl canlı olarak kalabilirler. Ticari açıdan önemli olan da bu gruptaki yumurtalardır.

Yukarıdaki resimlerde Artemia yumurtalarının toplanması görülmektedir. Bol olduğu dönemde kıyılarda toplananları bu yerlerden alınabildiği gibi göl içerisinde ağlarla çevrilerek de üretim sağlanır.

Artemia yumurtaları sonbahardan itibaren göllerde büyük stoklar oluşturmaya başlarlar. Bu dönemi bilen toplayıcılar tonlarca yumurtayı özel yöntemler ile toplayarak çeşitli işlemlerden sonra piyasaya sunarlar. Bu konuda Dünya'da verimlilik bakımından en önemli olan göl USA'da Utah'da bulunan Great Salt Lake (GSL) olarak bilinen büyük tuz gölüdür. Bu gölden yılda 2.5milyon ton dolayında tuz elde edilir. Bunun yanında yılda 2 bin ton dolayında artemia yumurtası üretilir ki bu ürün su ürünleri yetiştiriciliğinde önemli bir yere sahiptir. Büyük tuz gölü 135 km uzunluk 50 km genişlikte ve yaklaşık 5.500 km kare büyüklüğünde olan bir göldür. Maksimum derinliği 10 m dolayındadır. Normal olarak deniz suyundan 3-5 kat daha tuzludur. %11 ile %28 arasında değişen bir tuzluluk oranına sahiptir. Artemia için çok uygun koşullar içermektedir. Çünkü artemiaların beslenmesi için gerekli olan bir çok plankton özellikle duneella fazla miktarda üreme olanağı bulur. Gölde balık bulunmadığından artemia üreme için geniş bir alan bulmuş olur. Göl aynı zamanda göçmen kuşların durak yaptığı bir kuş cenneti durumundadır. Soldaki Resimler: Salt Lake'de artemia toplama çalışmaları: Ağla çevrilmiş olan artemialar teknedeki tanklara alınarak fabrikalara götürülür ve işlenerek piyasaya sunulur.

Artemia yumurtaların yoğunlaştığı dönemde gölde ilginç bir avcılık dönemi başlar. Gölde avcılık devlet iznine bağlanmıştır. İzin belgesine sahip olan bir kişi gölde artemia yumurtalarının toplandığı alana giderek bir şamandıra bırakır ve bu şamandıra etrafındaki 150 m. yarıçaplı alanda avlanma hakkını elde eder. Bu nedenle göl içerisinde yumurtanın bol olduğu yeri saptamak ve herkesten önce bu bölgeye ulaşmak için firmalar arasında her gün büyük bir yarış yaşanır. Firmalar gölü devamlı olarak küçük uçaklar ile kontrol ederler. Pilot bir yerde toplanmış yumurta olduğunu gözleyince karadaki arkadaşlarına haber verir. Bu haber üzerine çok güçlü motorlara sahip sürat tekneleri ile herkesten önce bu alana ulaşmaya ve şamandıralarını bırakmaya çalışırlar. Firmanın birden fazla avlama izni var ise peşpeşe şamandıra bırakarak diğer firmaları bölgeye yanaştırmamaya çalışır. Şamandıra bırakıldıktan sonra daha ağır hareket eden avcı tekneleri gelir ve yüzeyde toplanan yumurtları ağlarla çevirerek tekneye alırlar. Bu işlemden sonra artemialar tesislere getirilir ve çeşitli işlemlerden sonra piyasaya sunulurlar.

Resim: Artemia yumurtaları çok küçük olup 1 gr. da 270-300 bin dolayında yumurta içerir.

YUMURTA KALİTESİ

Yumurta kalitesinde en önemli konu çatlama oranı olup 100 adet yumurtadaki çatlayan yumurta ve elde edilen larva miktarını belirtir. Genel olarak Salt Lake orijinli yumurtalarda bir gramda 270 -280.000 dolayında yumurta bulunur. Bu yumurtalarda çatlama oranı dikkate alınarak yapılan sınıflandırma örneği aşağıda sunulmuştur.

Artemia kalitesi hp Npg Grade AA (premium) 90% + 260,000 Grade A 85% 253,000 Grade B 80% 245,000 Grade C 75% 235,000 Grade C 70% 210,000 Grade D 65% 190,000 Grade D 60% 180,000

Burada hp (haching percentage) kelimelerinin baş harfleri olarak çatlama oranını belirtmektedir. npg ise (nauplius per gram) kelimelerinin baş harflerinden alınarak bir gramda bulunan canlı larva anlamını taşımaktadır. Örneğin %85-90 hp (çatlama oranı) olan bir artemiada yaklaşık 270.000 adet yumurta bulunur ve bu yumurtalardan elde edilecek larva sayısı yaklaşık olarak 250.000-260.000 adet olarak beklenecektir.

Resim: Yumurtadan yeni çıkmış artemia larvaları. ¼ çay kaşığı artemiadan ilk resimde görüldüğü kadar larva elde edilir.

Yumurta kalitesi konusunda bir ölçü de bir gramdaki yumurta sayısıdır. Yumurta sayısı arttıkça bu yumurtalardan elde edilecek larvaların da boyu bir miktar daha küçük olacaktır. Bu tür üretilen küçük larvalar ağız yapıları küçük olan balık larvalarının ilk günlerdeki beslenmelerinde kullanılır. Örneğin levrek larvası üretiminde üreticiler ilk bir hafta San Francisco orijinli artemia kullanmayı isterler. San Francisco orijinli artemialar çap olarak daha küçük oldukları için balık larvalarının ilk haftaki beslenmelerinde kullanılmaya çalışılır. Bu nedenle fiyatları da biraz yüksek tutulmaktadır. Yalnız Salt Lake'den elde edilen yumurtalar arasında da küçük yapılı yumurtalar bulunmakta ve bu amaçla da kullanılabilmektedir. San Francisco orijinli 1 gramda 350.000 yumurta bulunur % 90 hp verilen örneklerde larva sayısı gramda 300-320.000 dolayındadır. % 80 hp verilenlerde ise larva sayısı 280.000 dolayındadır.

San Francisco orijinli artemialar için garanti edilen analiz sonuçlarına göre: Protein 60%, yağ 24%, kül 4.4%, nem 8.5% olarak verilmektedir

Salt lake orijinli artemialar için bildirilen içerik ise protein %50, yağ %19 sellulaz %1.7 Kül %6.1 ve nem %8 olarak bildirilmektedir.
Bu nedenle San Francisco orijinli artemialarda besin değerinin daha yüksek olduğu kabul edilir.

ARTEMİA'NIN KULLANIMI

Artemia yumurtaları göllerden toplandıktan ve bir çok işlemden geçirildikten sonra kullanıma hazır şekilde soğuk hava depolarına konulurlar. Paketlenmiş artemialar en uygun olarak +4 derece olan soğuk hava depolarında stoklanır. Bu şekilde yumurtaların canlılıkları çok daha iyi şekilde uzun süre korunmuş olur. Artemialar genel olarak piyasada 1 pound artemia olarak pazarlanan teneke kutularda pazarlanır. Bu kutular her ne kadar 1 pound (453 gr.) olarak belirtilir ise de genel olarak net 425 gr. artemia yumurtaları içerirler. Fazla miktarda yumurta kullananların bu küçük ambalajları kullanmaları genellikle uygun olmaz. Üretim firmalarına göre 5-10 kg. ve daha fazla miktarlarda artemia içeren paketlenmiş olarak da piyasaya sunulabilirler. Rotifer Su Ürünleri'nin pazarladığı kovalar net 8 kg artemia içermektedir.

Artemia kullanımı sırasında yapılan bir çok işlemler vardır. Bunlar sıra ile hidrasyon, gerektiğinde dekapsülasyon, çatlatma, hasat ve gerekirse zenginleştirme işlemleridir. Aşağıda bu işlemler açıklanmış bulunmaktadır.

HİDRASYON

Artemia yumurtalarının kullanılma aşamasında bir çok çalışma yapılması gerekir. Bu çalışmalar ne kadar başarı ile tamamlanır ise faydalanma oranı da o kadar yüksek olacaktır.

Aşağı kısımlarda açıklanan dekapsulasyon ve çatlatma işleminden önce ilk yapılacak çalışma hidrasyon işlemidir.

Dekapsulasyondan önce yumurtalar tatlı su ile yıkanır ve bir saat kadar tatlı su içerisinde bırakılır. Bu işleme hidrasyon denilir. Eğer kuru artemia suda dinlendirilmeden muameleye tabi tutulur ise kabuğun düzgün bir şekilde zayıflatılması sağlanamaz. Ve çıkış gücünde sorunlar meydana gelebilir.

Kuru yumurtalar oldukça fazla su emerler. Bir kaç saat içerisinde %140 hacminde su emerler. %60 oranında su almalarından sonra yumurta içerisinde hayati faaliyet başlar. Islatma süresinin tamamlanması kap içerisinde ve suyun üst kısmında bulunan yumurtaların kap kenarına yapışmamalarından anlaşılır.

DEKAPSÜLASYON

Resim: dekapsüle edilmiş yumurtalar

Artemia yumurtalarında kabuğun yumuşatılarak larvaların kolay çıkmasını sağlayan işleme dekapsulasyon denilmektedir. Hemen başlangıçta belirtelim ki çatlama oranı yüksek olan artemia yumurtalarında bazı yıllar dekapsülasyon yararlı olmakta bazı yıllarda ise buna gerek duyulmamakta, hatta zararlı olabildiği gözlenmektedir. Bu nedenle kilolarca artemia kullanan kuluçkahanelerin kullandıkları artemia kaynağına gore dekapsülasyon yapılıp yapılmaması konusunda küçük bir ön deneme yaparak karar vermelerinde yarar vardır. Ama çıkış gücü pek yüksek olmayan örneğin %75-80 dolayında olan yumurtalarda dekapsülasyon, çıkış gücünün yükselmesine yardımcı olacaktır. Bir çok yayında dekapsulasyon işleminin önerildiği gözlenmektedir. Bu konuda çok dikkatli olmak gerekir. Özellikle yüksek çıkış gücü olan artemialarda dekapsülasyona gerek yoktur. Örneğin % 90 çatlama gücü olan bir yumurtada bu işleme gerek yoktur. Bu şekilde belirtmekle beraber ürünün durumunda göre karar vermek daha uygundur. Çünkü bu konuda ürünler arasında fark olabildiği izlenmektedir. Ülkemizde genel olarak çıkış gücü yüksek olan artemia kullanımı tercih edilmektedir. Fakat yüksek bir çıkış gücü beklemekle beraber arzu edilen sonuçtan %5-10 eksik bir sonuç alınıyor ise dekapsülasyon denenerek çıkış gücü arttırılmaya çalışılmalıdır.

Dekapsülasyonun sadece çıkış gücünü arttırmak için uygulanmadığı iddia edilir. Dekapsülasyon sırasında yumurtanın kabuğu incelir. Böylece larva fazla enerji harcamadan yumurtadan çıkma olanağı bulur. Böylece larvanın besin değerinin daha yüksek olması sağlanır. Çıkış oranı düşük olan yumurtalarda dekapsülasyon yardımıyla çıkış oranında % 10 dolayında bir artış sağlanabilmektedir. Dekapsulasyon için kullanılan iki yöntem vardır.     Sağdaki resimde turuncu renk almış yumurtaların yıkanması görülmektedir.

 

Cholorine yöntemi: Bu yöntemde %6'lık sodium hyochloride solüsyonu kullanılır. Veya endüstriyel corine olarak satılan ürünler (%11 sodium cholorine) solüsyonu kullanılır. Küçük oranlarda dekapsülasyon için 300 ml %6'lık solüsyona 15 gr. ıslatılmış artemia konulur. 3-5 dakika kadar yumurtalar turuncu/kahverengi bir renk alıncaya kadar tutulur. Solüsyondan çıkarılan yumurtalar hemen tatlı su veya deniz suyuyla yıkanır. 120 mikron göz açıklığı olan süzgeç içerisinde yıkanır. Yıkama klorin kokusu giderilinceye kadar takriben 5 dakika sürer. Bu işlemden sonra normal çatlatma işlemine girişilir.

Chlorine/Sodium Hydroxide yöntemi: Bu yöntemde deniz suyu kullanılır Bu amaçla % 50 lik sodium hidroksit (NaOH) ve endüstriyel %11'lik hypochlorite solusyonu kullanılır. Bu iki madde birleştirilince ısı ortaya çıkar. Bu nedenle uygulamada dikkatli olmak gerekmektedir. Bu nedenle kullanılan maddelerin ve deniz suyunun soğuk olması gerekir. Böylece meydana gelecek ısı etkisi önlenmiş olur. 100 gr. yumurtanın dekapsülasyunu için 15 ml. %50'lik NaOH ve 550 ml. %11'lik cholorine ve 800 ml. soğutulmuş deniz suyu kullanılır. Bu karışım manyetik bir karıştırıcı ile karıştırılır ve bolca havalandırılır. Bu karıştırma anında oldukça güçlü bir köpüklenme olur. Bu nedenle kullanılan kapların temiz olması gerekir. Böylece kabın taşması önlenir. İşlem 3-5 dakika kadar yumurtalar turunjcu kahverengi bir renk alıncaya kadar devam eder. İşlemden hemen sonra 120 mikronluk elekte tatlı su veya deniz suyu ile süratle yıkanır ve normal çatlatma işlemine alınır.

Dekapsülasyon işlemi durdurulduktan sonra %1'lik HCl ile yumurtaların bir dakika süre ile banyo edilmeleri yararlı olur. Bunun için %35'lik HCl solüsyonundan 65 ml. alınır ve 6,5 litre su ile karıştırılırsa istenen HCl solüsyonu hazırlanmış olur. Böylece dekapsülasyon durdurulmuş olur. Bu amaçla zayıf olarak hazırlanacak sodıum thiosulfate eriyiği de kullanılabilir.

ÇATLATMA

Artemianın açılması aşamasında aşağıdaki konularda dikkatli olmak gerekmektedir.

Tanklar:

Artemia yumurtalarının çatlatılacağı tanklar çatlatılacak yumurta miktarına göre değişik olacaktır. Bu konuda konik tanklar en iyisidir.             Resim: Artemia açılımı için kullanılan çeşitli tank ve kaplar

Su: Daima çok temiz su kullanılması gerekir. Unutmamak gerekir ki artemia yumurtası pahalı bir üründür ve kullanımında çok dikkatli olunması gerekir.

Çatlatma tankına konulmadan önce artemiaların tatlı su ile yıkanması ve bir saat süreyle tatlı su içerisinde tutulmaları gerekir. Bu işleme hidrasyon işlemi denilir ve yukarıda açıklanmıştır.

Çatlatma için 1 lt su hacmi için 2,5 gr artemia öneren yayınlar olmakla beraber özellikle fazla artemia çatlatan işletmelerde bir litrede 5 grama kadar artemia kullanılabilir. 1 litre su için konulacak artemia miktarının küçük çaptaki uygulamalar için 5 gr/litre , büyük miktardaki uygulamalar için 2 gr/litre olarak konulması gerektiğini bildiren yayınlar da mevcuttur. Bazı yayınlarda bu miktar 2 ile 4 gr arasında verilmektedir.

Havalandırma: Oksijen düzeyinin iyi düzeyde olması çok önemlidir. Bol miktarda havalandırma uygulanmalıdır. Bu uygulama ile artemiaların çökmesi ve devamlı hareket halinde olmaları sağlanır. Aşırı havalandırma sırasında su üzerinde aşırı köpüklenme olmaması için toksik olmayan köpük gidericiden bir kaç damla ilave edilmesi yararlı olabilir. Bu amaçla silicone köpük giderici olarak kullanılabilir. Oksijen miktarının 3 mg/lt den daha az olmaması gerekmektedir. Oksijen miktarının en az 3 mg/lt en uygunu 5 mg/lt olması gerekmektedir.

pH'ın 8 ile 9 arasında olması önerilmektedir. Bu konuda fazla miktarda artemia kullananların her parti için kullanılacak pH durumunu satın aldıkları firmaya sormalarında yarar vardır. Bu konu bilinmiyor ise en ideali 8.5 olarak ortam ayarlanmalıdır. pH'ı arttırmak için muriatric asit kullanılabilir. Artemiaların açılması sırasında pH'ın 8'den aşağı düşmesi durumunda biraz sodyum bicarbonat ilave edilerek pH yükseltilebilir.

Tuzluluk: Optimal bir açılma için tuzluluğun binde 12 ile 30 arasında olmasının önemli bir sorun yaratmadığı bildirilmektedir. Bu amaçla binde 25-30 tuzluluk oranlarının yeterli olduğu belirtilebilir. Deniz suyu kullanılması en pratik ve en uygun yöntem olacaktır. Eğer tuz ile tuzlu su ortamı oluşturulacak ise işlenmemiş deniz tuzu kullanılmalıdır.

Dezenfeksiyon: Bazı yayınlarda dezenfeksiyon önerilmekle beraber anormal bir durum yok ise dezenfeksiyon yapılmaması daha yararlıdır. Çünkü bu amaçla kullanılacak kimyasal maddelerin artemia yumurtalarının kabuklarına zarar verebileceği kaydedilmektedir. Yalnız kullanılacak tüm kapların çok temiz ve dezenfekte edilmiş olmasındayarar vardır.

Işıklandırma: 1700-2500 lüx arasında bir ışıklandırma yapılması önerilir. Doğal aydınlatma da yeterli olabilir. Işıklandırma tankın etrafında ve üzerinde her taraftan yapılması gerekir . Bu çatlama oranının yüksek olmasına yardımcı olacaktır.

Stoklama: Artemia yumurtalarının saklanması mutlaka kuru bir ortamda yapılmalıdır. Zaten firmalardan gönderilen yumurtalar ışık almayan, rutubet içermeyen ve geçirmeyen kaplar içerisinde pazarlanır. Eğer bir kısmı kullanılan bir kova tekrar soğuk depoya konulacak ise kovanın çok sıkı şekilde kapatılması gerekir. Soğuk depolama 0-6 derece arasında olması önerilir. En ideali 4 ºC'dir.

Sıcaklık: En uygun su sıcaklığı 27-28 ºC dir. Eğer 25 dereceden daha aşağı olur ise çatlama oranı düşecektir. Su sıcaklığı 33 ºC çıkar ise yumurta içi gelişme durur ve çatlama olmaz. Özellikle Salt Lake orijinli artemia yumurtaları için su sıcaklığının yüksek olması gerekir ki en ideali 28 ºC olduğu yazılabilir. San Francisco orijinli yumurtalar için su sıcaklığının 22 ºC olabileceği bildirilmektedir.

Çatlama Süresi: Uygun su koşulları sağlandığında yumurtaların çatlama süresi ortalama olarak 18-24 saattir. Kullanılan materyalin işleme durumu, gölden toplandıktan sonraki işleme süresi, stoklama koşulları etkili olabilir. Eğer arzu edilen oranda çatlama olmuyor ise bir süre daha beklemekte yarar vardır.       Resim: Yumurtadan yeni çıkmış larvalar. Eğer şemsiye şekli tabir edilen ikinci resimdeki gibi bireylerin sayısı 24 saat sonra bile fazla ise bu yumurtalarda dekapsülasyon denenebilir.

 

HASAT

%90 hp olan artemia yumurtlarında çatlama genel olarak 22-24 saat sürer. Bazen bu süre bir kaç saat artabilir. Çatlamadan sonra kabukların larvalardan süratle ayrılması yararlı olacaktır. Kabukların herhangi bir yem değeri olmadığı gibi ortamda kalmaları bakteri çoğalmasını hızlandırır. Artemia yumurtaları çatladıktan sonra hasat edileceği zaman önce havalandırma durdurulur. Sonra 10 dakika kadar beklenilir. Bu sürede çatlama sonrası boşta kalan kabuklar suyun üst kısmında toplanmış olacaklardır. Çatlamamış olanlar ise dip kısma çökecektir. Orta kısma verilen ışık yardımı ile serbest yüzen larvalar ise tankın ışık alan tarafında toplanacaktır. Larvaların yoğun olarak toplandıkları bu yerden sifon yardımı ile canlı larvaları diğer bir kapta plankton bezinden yapılmış eleğimsi yerde toplamak mümkündür. Çatlamamış ve dipte toplanan yumurtaları eğer mümkün ise yeni bir çalışma ile çatlamalarını sağlama yoluna gidilebilir. Veya çatlayanlar alındıktan sonra kalanların çatlaması için 10-12 saat daha beklenebilir.

Çatlama oranının uygun olup olmadığını anlamak için bir hesaplama yapılması yararlı olur. Bunu için bir ml örnek pipet yardımı ile alınır ve sayım tablasında sayım yapılır. Elde edilen sonuç su hacmi ile çarpılınca toplam larva sayısı ve konulan artemia miktarına göre bir gramdaki larva sayısı bulunur.Böylece çatlatma işleminin sonuçları kullanılan materyale göre doğru olup olmadığı araştırılır.

ZENGİNLEŞTİRME

Not: Site içerisindeki Algamac 3000 ile artemia larvası ve rotifer zenginleştirilmesi konusundaki bölümü inceleyiniz. Algamac 3000 artemia zenginleştirilmesi konusunda Dünya çapında en kaliteli ürünlerin başında gelir ve ROTİFER Su Ürünleri ve yay Tic LTD tarafından pazarlanmaktadır.

Zenginleştirme artemia larvalarının gıda bakımından daha iyi duruma getirilmesi için yapılan bir işlemdir. Artemia larvalarının boyları büyüdüğü için artemia ile beslemenin ileri dönemlerinde uygulanmalıdır. Veya larvaların 600 mikron boyda yemleri alabildikleri dönemde uygulanması gerekmektedir. Zenginleştirmede kullanılan materyaller genel olarak yağdan oluşmuştur ve %98-99 yağ içerirler. Bunun yanında bazı vitaminler ihtiva ederler. HUFA, EPA ve DHA bakımından zengindirler. Bu konuda piyasada bir çok firma tarafından üretilen ürünler pazarlanmaktadır. Fiyat bakımından da aralarında çok fark bulunmakta ise de en pahalı olan en iyisidir imajına aldanmamak gerekmektedir. Ürünün içeriklerini inceleyerek karşılaştırma da yarar vardır.

Çipura ve levrek yetiştiriciliğinde veya tüm deniz balıkları yetiştiriciliğinde kullanılacak artemia larvalarının zenginleştirme uygulamasını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

• Kullanılacak her türlü malzeme tanklar, borular, hava taşları vs öncelikte deterjan ve temiz su ile iyice yıkanmalıdır.
• Hiç bir deterjan kalmayacak şekilde bol temiz su ile durulanmalıdır.
• Sonra tüm malzemeler (hypocholoride) klorak ile (200mg aktive cholorine içermeli) dezenfekte edilmeli ve dezenfeksiyondan 1-2 saat sonra klorak kokusu kalmayacak şekilde bol su ile tüm malzemeler yıkanmalıdır.
• Bu işlemden sonra tank önceden 25 ºC kadar ısıtılmış deniz suyu ile doldurulur.
• Tank içerisine konulacak yeterli miktarda hava taşı ile su orta düzeyde havalandırmaya başlanır. Oksijen düzeyinin 4 mg/L den daha az olmaması gerekmektedir.
• Tanktaki her litre suya 0.5 gr aktif cholorine ilave edilerek 1 saat süreyle dezenfekte edilir.
• Sonra 0.5 gr sodiumthisulphate her 1oo litre su için ilave edilerek sudaki cholorine elimine edilir.
• Su sıcaklığı tekrar kontrol edilerek 25-30 C arasında olması sağlanır.
• Bu işlemden sonra da her litrede 300.000 dolayında artemia larvası olacak şekilde çatlatmadan alınan artemia larvaları tanka alınır( En ideal olarak litrede 100.000-200.000 arası larva konulması nıda öneren çalışmalarda mevcuttur.)
• Bu hazırlıktan sonra zenginleştirici maddenin suya ilavesi gerekmektedir. Bu amaçla her litre su için 300 mg zenginleştirici. (Bu konuda kullanılan zenginleştiricinin prospektüsüne bakarak bir litreye konulacak miktar hakkındaki önerisi dikkate alınmalıdır) alınır. Bir miktar su ilave edilerek mikserde çok hızlı olarak 3-5 dakika kadar karıştırılır ve elde edilem karışım yavaş yavaş tanka ilave edilerek zenginleştirme işlemi tamamlanmış olur.
• Işıklandırma olarak normal ışık koşulları uygulanır.Zenginleştirme süresi arzu edilen HUFA düzeyine ulaşıncaya kadar devam edilmesi önerilse de bu süre 12 ile 24 saat arasında değişebilir. Zenginleştirme sonucunda başlangıçta 450 mikron boyutunda olan artemia larvası 12 saat sonra yaklaşık 600 mikron, 24 saat sonra ise 800 mikron boya ulaşır. Bu iki aşamaya kısa süreli ve uzun süreli zenginleştirme olarak tanımlayabiliriz. Uzun süreli zenginleştirme uyugulanacak ise 12 saat sonra ikinci kez zenginleştirici ilave etmek gerekli olabilir. Bu konuda önemli olan her durumda litrede 300 mg. dolayında zenginleştirici olmasının sağlanmasıdır.
• Zenginleştirilmiş artemia ları toplamak için önce hava kesilir. Çok bol su ile yakanan larvalar üzerinde zenginleştirici kalmayacak şekilde yıkama yapılır. Bu yıkama iyi yapılmaz ise artemia larvaları ile balık larvası tankına verilecek yağ suyu kirletecektir. Bu konuda dikkatli olmak gerekir.

Zenginleştirme aşamasında fazla bir ölüm olursa sorun bir bakteri patlaması nedeniyle olabilir veya havalandırmada aksama vardır ve O2 miktarı 4mg/lt'den aşağı düşmüştür. Dezenfeksiyon konularında gerekli dikkatin gösterilmediği düşünülebilir. Zenginleştirilmiş artemia 5-10 ºC sıcaklığı olan soğutulmuş ortamda stoklanabilir. Bu bekletme döneminde 2-6 milyon larva/litre stoklanabilir. 24 saat süre ile bu ortamda yaşama gücü %100 olabilir. Bu soğukta bekletme yolu ile larvalarda metabolizma yavaşlayacağından herhangi bir enerji dolayısı ile gıda kaybı olmayacaktır. Su 25 ºC'ye çıkınca hayati aktivite hemen başlayacaktır. Bu nedenle zenginleştirmeden sonra larvaların yemlemeye kadar soğutularak bekletilmesi yararlı olur.

Soldaki resimde artemianın zenginleştirilmesi, sağdaki resimde ise soğutularak bekletilen artemia larvaları görülmektedir.

Artemianın zenginleştirilmesi konusunda diğer bir yayında verilen özet bilgi yukarıdaki bilgilere eş değer olmakla beraber tekrar da olsa başarılı bir uygulamadan alındığı için aynen verilmesi belki konu ile ilgilenecekler yararlı olabilir düşüncesiyle aşağıda sunulmuştur.

"Artemia nauplius'un zenginleştirme prosedürü aşağıdaki gibidir:
Deniz suyu nötralize edildikten sonra 400 ppm ClO2 ilave edilir ve bu tanka nauplii transfer edilir. Zenginleştirme amacıyla 3x106 hücre/ml Phaeodactylum ve HUFA içeriği zengin ticari yağ (1 g/milyon nauplii) ilave edilir.

Artemia nauplii yoluyla larva tanklarına bakteri girişini minimum düzeye indirmek amacıyla, nauplii 3 ppm sodyum nifurstirenat asitle dezenfekte edilir. Ertesi sabah, zenginleştirme işleminin başlamasından 17 saat sonra aynı miktarda HUFA içeriği yüksek yağ nauplii'ye verilir.

Zenginleştirilmiş nauplii 19 saatten sonra hasat edilir ve musluk suyuyla yıkandıktan sonra larvalara verilir."

Resim: Dış ülkelerde canlı artemia pazarlanması diğer bir iş kolu olarak ortaya çıkmıştır. Evlerindeki akvaryum balıklarına canlı yem olarak vermek isteyenler, bu konuda çalışan firmalardan canlı artemia alarak balıklarını beslemede kullanırlar. Akvaryum piyasasında canlı yem sektörü kazançlı bir yöntem olarak bir çok kiş için bir gelir kayanağıdır.

Resimde Salt Lake'de yoğun miktarda artemia yumurtasının göl içerisinde ağlarla çevrildikten sonra toplanmasını göstermektedir.

Kaynak:Prof.Dr.Atilla ALPBAZ

http://www.aalpbaz.com/artemia.htm

Tuz gölünde artemia olacağı aklıma gelmemişti.
Meşhur SALTLAKE artemiaları var. Halbuki saltlake=tuz gölü demek

Teşekkürler Ümit bey gerçekten doyurucu bilgiler aktarılmış.

Faruk Abi, belirttiğiniz gibi bunu ben de araştırmayı düşündüm. Hakikaten artemia açısından yeterli rezerv var mı? Veyahut bu yeterlilik araştırılıyor mu? Bunları bir yere sormayı düşündüm ama tembellik ettim :)

Ümit abi harika bir konu olmuş eline sağlık tesadüfen denk geldim ancak çok emek harcamışsın tebrikler.

Öncelille çok emekler sarfedilerek hazırlanan bu muazzam bilgilerin bulunduğu konu için ne kadar teşekkür etsek azdır.

İlginç

Bizler hazır olarak balıklarımıza veriyoruz. Halbuki bu güzelim memleketimizde ne rezervler var ama tembellik ediyoruz işte.
Saygılarımla

Çok değerli bir paylaşım, hepimiz evimizde artemia çıkartıyoruz ama bunun bize gelinceye kadar hangi evrelerden geçtiğini sadece kulaktan dolma biliyorduk, sayenizde bu  sürecide öğrendik teşekkürler....

Çok güzel bir paylaşım olmuş. Ayrıca artenia sadece balıkların değil filamingolarında severek tükettiği bir besindir . Bu yüzden filamingoların gagalarının turuncu renkte olduğu söylenmeektedir.

Artık artemia çıkartmakla uğraşmak yok sanırım.Bir akvaryumcunun söylediğine göre hazır artemia kutularda satılıyormuş,bunu bir bardak akvaryumdan aldığınız suya atıyormuşsunuz 5 dakika kadar hava veriyorsunuz tuza falan gerek yok ,aynen hazırmış.Bana kalmadı getireteceğim haftaya dedi.Bakalım bu da akvaryumcu palavrası değil ise göreceğiz.