Akvaryumda Işıklandırma Ve Işık Seçimi


pekozgurÇevrim Dışı

Özel Üye
Kayıt: 08/07/2014
İl: Izmir
Mesaj: 1375
pekozgurÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 12 Kasım 2015 13:38
Bitkili için şart olarak şu aralar favori olan cuba'yı alırsak ideal olan floresan hangi tek ya da kombinasyonun kullanımı olurdu.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

ringoÇevrim Dışı

Özel Üye
[B]9364,1[/B] [B]8772,2[/B]
Kayıt: 25/01/2008
İl: Istanbul
Mesaj: 1288
ringoÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 14 Kasım 2015 02:56
Özgür bey, ideal nedir sorusunun cevabı biraz uzun ve net cevabı olmayan bir konu.

Refet beyin makalesinde şöyle bir cümle var.
"Akvaryumda ışıklandırmanın 3 görevi vardır. Akvaryumu güzel gösterme, canlıları güzel gösterme, varsa fotosentetik canlılara besin kaynağı olma. Bu 3 prensip üzerinden seçimi yapacağız."
Bu üç husus cevabın tekleşmesini önlüyor.

Mesela ben sera nın flosu iyidir derken birçok şeyi gözönünde bulundurarak bunu söyledim.
Şöyle de diyebilirdim, ışığınız par grafiğinin birebir aynısı olsun, ama öyle demiyorum.
Par grafiği bazen dar çizilip yanıltıyor, par grafiğinin geniş çizilmiş hali, Vildan beyin konusunda var, o grafiğe bakarsanız, sera nın grafiğinin veya graphica daki grafiğin kırmızı tarafı keşke biraz yüksekte olsa diyebilirsiniz. Ancak par grafiğinde ki kırmızı tarafın yüksekte oluşu o ışığın kelvinini düşürür.
Kelvini bir spektrum grafiği üzerinden kısaca şöyle de açıklayabiliriz. Dolgun bir 400-700nm arası grafikte eğer mavi ve kırmızı tarafların toplam oranı yaklaşık birbirine eşit gibi ise bu 5500k civarıdır. Eğer kırmızı taraf yüksekte ise bu 4000k civarıdır. Eğer mavi taraf az bişey yüksekte ise bu 6500k civarıdır. Tabii mavi yüksekliği arttıkça kelvin de artar. Ancak tabiki dolgun grafiklerden bahsediyorum.

Mesela mavi tarafı dolgun yapıp kırmızının geneli bundan düşük olsa bile kelvini düşük çıkarmak mümkündür, yani yüksek olması beklenecek bir kelvin düşük çıkarılabilir, mesela dolgun bir grafikte kırmızı taraf genel anlamda düşük iken sarı bölgeden fazlaca bir ışık verilirse kelvin düşer. Mesela giesemanın grafiği biraz böyledir. 620-630 lardaki güçlenme kelvini aşağı çekiyor. Halbuki aslında floresanda oldukça düşük 640-660-680 nm ler bulunuyor. Yani par için etkili olan kırmızı ışık aslında floresanda fazlaca bulunmuyor. Serada da fazlaca değil bu kırmızılar ancak bu kırmızıya değinecem.
Yüksek kelvin yani mavi ışığın birinci düşmanı sarı ışıktır, mavi sarı karışımı beyaz verir, ancak konuda değinildiği üzere bu aldatıcı yani renk geriverimi olmayan bir beyazdır. Neyse konu dağılmasın.

Par grafiği veya mccree nin grafikleri aslında yaklaşık 4000k bir günışığı spektrumunun neredeyse aynısıdır. Tabi günışığı güneş ışığı derken 400nm öncesi ve 700 sonrası ışıklardan bahsetmiyorum, 400-700 arasını konuşuyoruz yani.
Konu başındaki makalede Refet bey'in eklediği Mccree grafiğinin üstüne 5500k bir günışığı yerleştirilmiş. O grafiği oradan alıp aşağı ekleyeceğim grafiği par grafiğinin üstüne koyunca aşağı yukarı 4000-4500k bir günışığı spektrumu görmek mümkündür, yeşil biraz yansıtıldığı için o kısmı gözönüne almazsanız aynı mavi kırmızı oranını görmek mümkün. Zaten günışığında olmayan bir oranın bulunması, fizik kurallarına aykırılık olurdu veya suya dalan ışık mavi iken mercanlar mavi kullanmıyor kırmızıyı kullanıyor olabilse idi, daha farklı şeyler de mümkün olabilirdi. Tabii ilk yazarken cyano dedim de aslında arkası baya dolu ancak yazması uzun.
4000k günışığı
[IMG]http://foto.akvaryum.com/fotolar/41753/27_image.png[/IMG]

Şimdi özetlersek, eğer par öncelikli bir kullanıma doğru gidilirse
1-bu düşük kelvin verir
2-düşük 4000-4500k gibi bir kelvinin kendi yani ışık kaynağı görüntüsü biraz sarıcadır, ben ev kullanımında genellikle 4000k civarı kullanırım, ne çok sarıdır ne de çok beyazdır evde güzel görüntü verir göz sağlığı için de daha iyice olur. Ancak akvaryum ortamına ışığı soktuğunuzda zaten sarı olan ışık daha da sararır. Çünkü suyun rengi, ve su renginde bulunan çoğunlukla da algılamadığımız bir sarılık, demir gübrelemesi veya biyolojik filtrasyondan salınan filtrelerinizin içinde balçık tabakası torf olarak gördüğünüz yapıdan salınan, daha doğrusu organik atıklardan salınan hümik fülvik asitler veya bu asitlerin kullanımı ile oluşan sarartılar suyu oldukça sarartırlar. İyi dengelenmiş cri değeri yüksek olan ışıklar altında bu sarartıyı gömek mümkün iken biraz yüksek kelvinli kullanımlarda sarartıyı göremezsiniz.
Çünkü yüksek kelvin sudaki sarartı ile birleşerek, yani mavi ve sarı birleşerek beyaz ton verir.
Diğer taraftan eğer mesela akvaryumunuz bitkili ise ve yoğun bitki nüfusu var ise bitkilerden yansıyan yeşil bir ton da olur, bunun gibi, kumun yüzeyin yansıyan ışıklar bile toplam renk ve görüntü efekti üzerinde belirleyici olur. Işık sarı iken suya katılan metilen mavisi beyaz ton üretip sudaki maviliği görmeyi engeller. Halbuki suyu beyaz gördüğümüzden herşey yolunda gibidir ama öyle olmayabilir.

Şimdi kısaca tüm bu hususları optimize etmeniz gerekir.
Eğer kelvini biraz fazlaca verirseniz, bırakın sudaki sarartıyı hiç bir rengi özellikle bitkilerinizi de güzel göremezsiniz.
Belli ölçüde de herşeyi de görmek istersiniz. Benim görüşüme göre hem iyi par olsun, hem iyi bir görsellik olsun dediğinizde ise 6500k bir gerçek günışığı spektrumundaki mavi kırmızı oranı iyi olacaktır.

Çok uzadı kısaca yazayım mesela dışarıda çok kötü renk veren bir grolüx neden akvaryum ortamında hoş bir efekt veriyor, bu floresan 8000k gibi yazılsa da, rengi pembe bölgede olduğundan o ışığa yeşil eklendiğinde aslında kelvini biraz daha düşüktür. (neyse uzun bir konu, cie 1931 üzerinden çok uzun anlatmak lazım) . Yeşil taraf düşük olduğu için, sudan, bitkilerden, su içindeki micro organizmaların yansımasından gelen efektle birlikte bu ışık güzel görüntü verir ve yıllardır, her tür akvaryumda kullanılır.
Mesela mavi taraf sera daki orantıdan biraz daha yüksekte olsa, bu fazlaca kelvin verip, hafif parlak modern bir görüntü oluşturabilir ancak aslında gerçekten birşey görmüyorsunuzdur. Biraz fazlaca mavi tüm renklerin kötü görülmesine sebebiyet veriyor, sadece mavi balıklarınızı güzel görebilirsiniz, tabii abartı olmayan bir maviden ve 400-480 arasına dağılmış bir maviden bahsediyorum. Yoksa ver 450 yi , al cri r12 100 ü, olmuyor.

Yani anlayacağınız par grafiğinin orta kısmının çökük olması, yani akvaryuma verilen ışıkta bir gün ışığına göre yeşil ve sarı tonların hafif eksik oluşu hem par değerini hem görselliği artırır, bu renkler eksik iken de çıkan renk dış ortamda hafif pembece olur. Yani iki türlü karlıyız aslında, yeşil ve sarıyı hafif kısarak yüksek par değeri elde ediyoruz hem de görselliği artırmış da oluyoruz. Ancak par grafiğindeki kadar kırmızı artırılırsa, bu sefer düşük kelvin üreyip akvaryumu fazlaca sarı ve kırmızı tonlu görmek durumunda kalacağız.

Diğer optimize edilmesi gereken konu ise şu,
Kırmızı taraf, Mccree veya par grafiğine göre düşük kalsa bitki olmaz mı, cevap olur.
Mesela giesemanın grafiğinde 640-700nm arası kırmızı yok gibidir ama bitki floresanıyım, par değerimde yüksektir diyor.
Çünkü mavi taraf aslında daha önemlidir. Az olan daha değerli oluyor ya onun gibi bişey. Tabii muhtemelen cyanonun akrabalarının da suda bulunması durumu etkilediği gibi, klorofil a b c ve karotonoidlerin birincil olarak ışık absorbladığı yer bu mavi taraf bu da 400 ila 525nm arası bölge.
Bu ışık olmazsa veya çok az olursa bitki olmaz ancak, bu ışık olup kırmızı çok az olsa bitki olur. Tabii sucul ortamda yanında bolca yosun da olur o ayrı konu. İnsanoğlu, tungsten lambalarla yapay ortamlarda bitki üretememiş ne zaman ki floresanlar çıkmış bunlar mavi bölgeyi iyi verdiklerinden başarılı olmuşlar.
Kısacası kırmızı ışık suya dalamaz, mavi taraftaki ışık ise suya dalabildiği için durum bu şekil gelişmiş diyebiliriz.

Diğer taraftan mavi taraftaki ışık suya iyi dalabildiğinden, sucul fotosentetik canlılar veya yosunlar diyelim kendilerini çok daha fazla doğal ortamlarında hissederler. (kırmızı yosun ailesi mesela, bana göre akvaryum ortamındaki tek gerçek yosun bu) . Yani durumu bu açıdan da iyi optimize etmek gerekir. Yosunlar ve bitkiler arasındaki rekabette eğer kırmzı taraf çok düşük olur ve kelvin yüksek olursa iki cins arasındaki rekabetten yosunlar karlı çıkabilir. Yani yosunu ne kadar doğal ortamında hissettirirseniz performansı artacaktır, bunlar belli bir derinlikte de yaşayabildiğinden veya ataları oradan geldiğinden diyelim, iyi reef ışıkları iyi yosun yapacaktır. Ancak tabi reef akvaryumundaki fosfat ile bitkili arasında önemli bir fark vardır. Doğada mikro gram seviyesinde fosfor bulunan sularda ötröfikasyon oluşuyor.
Kısacası böyle yapmayıp zaman zaman emers ortama da çıkabilen bitkilere bir günışığı (en az 5500k) civarı orantıda bir kırmızı bölge sağlandığında bitkilerin yosunlarla rekabet gücü artacaktır ve bitkiler gelişme modundayken yosunların baskılanması hususunda avantaj artacaktır.
Tabii kırmızının 50cm bir akvaryumda ne kadar yutulacağını da hesaplamak bu yutulan kısmı da grafiğe artı olarak eklemek düşünülebilir. (Buildmyled in sitesinden bu kolayca görülebiliyor.) Kırmızı tarafın yosun baskıladığı hususu birçok kişi tarafından söylenen bir husus ancak bunun nasıl olduğu noktasında akademik temelli bir bilgi okumadım. Buraya yazdığım husus şahsi yorumumdur.

Şimdi bu noktada kafamı kurcalayan önemli bir soru var, o soruda şu.
İster Giesemanın (flora) grafiğine bakın (yukarıda hangi mantıkta kelvin düşürdüğünü yazdım), ister bazı led tasarımlarına bakın, birçok firma kelvini düşürmek için veya kırmızının cri değerini artırmak için ledler kullanırlarken, birincil tercihleri şişkince bir kırmızı yapmak olmuyor (tamam yukarıda yazdığım mesela görsellik gibi sebepler var da), mesela Eheim in tasarımında gidip 610nm sarıya peak yaptırmış olabiliyor (ki burası cyanonun en sevdiği yer, yani adam kelvini düşürüyor ancak aslında toplam tasarımda kırmızı çok az oluyor. Soru şu; bir fotosentetik canlı, dalgaboyundan bağımsız olarak, toplamdaki renge göre performans artırıp eksiltebilir mi? Biz eksiltiyorsak bizim gözlerimiz eksiltiyorsa ki eksiltiyor olabileceğini düşünüyorum, düşünüyoruz da sadece düşünüyoruz işte. Ne kontorllü deney yapacak ortam ne de zaman var.

Özgür bey, soruya cevap vereceğiz diye yazmaya başladım, sanki sorunun cevabı olmadı gibi oldu ancak, bu konuda yazılanlar ışığında tercihlerinizi yapabileceğinizi düşünüyorum. Denge, par artı enerji tasarrufu, spektrumun stabil ve dolgun oluşu, iyi cri almak hepsinin cevabı konu içinde oluştu.






Beğenenler: [T]174057,crisis[/T][T]81103,Kınayu[/T][T]167786,Ahesya[/T]
Teşekkür Edenler: [T]175868,oguzkaann33[/T][T]163906,pekozgur[/T][T]167786,Ahesya[/T][T]206259,Bunyaminerk99[/T]
+1: [T]81103,Kınayu[/T]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

MSAÇevrim Dışı

[B]10504,3[/B]
Kayıt: 24/03/2013
İl: Gaziantep
Mesaj: 2550
MSAÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 14 Kasım 2015 10:50
Forumda cuba tankı olan arkadaşların kullandıklarına baktığımız da bir çoğu giesman aquaflora ve midday kullanmakta. Pahalı derseniz sylvania grolux ve aquastar alabilirsiniz.[EDIT]MSA,2015-11-14 10:51:23[/EDIT]

Beğenenler: [T]81103,Kınayu[/T]
+1: [T]81103,Kınayu[/T]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

kemakinenÇevrim Dışı

Kayıt: 02/12/2015
İl: Izmir
Mesaj: 127
kemakinenÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 09 Ocak 2016 13:35
[QUOTE=shimendifer]Elinize sağlık Rafet bey konuyu çok güzel açıklamışsınız. Ben yaklaşık 2- 2.5 yıldır Ledler üzerinde deneyler yapıyorum. Bir çok power ve SMD denemelerim oldu. Burda da sizin altını çizdiğiniz CRI ın önemini Led armatür üreticilerinin ürettiği pahallı armatürleri ve bunlarda kullanılan malzemeleri inceleyince farketmiştim. Çünki adamlar sadece Cool white ( 6500 K ) ve Daylight ( 4300k ) kullanıyorlar aralara Moonlight efekti olsun diye Royal Blue koyuyorlar ve sonuçlar süper oluyordu. Sonra Power Led üreticilere baktım Genelde Cree led serilerini kullanıyorlardı. Bizim gibi DIY armatür yapan arkadaşlar genelde fiyatlatrı dolayısı ile bunlar tercih etmiyorlar. Ama Bakacak olursak Cree ledlerde CRI değerleri 95 e kada r varabiliyor. (CXA serileri). Şu ana kadar denemediğim bir onlar kaldı. En çok verimi ülkemizde en rahat bulunabilen markalardan edixeon 1 w ledleri (CRI 70) Deep red, Royal bule ve 450 nm mor ile harmanlayarak elde edebildim. Unutmadan yine bu ledleri sera ve karasal bitki üretiminde sıkça kullanılan Full spectrum ledler le harmanlayarak denemelar yaptım. Nano tanklarda başarılı oldu. Fakat Full spec ledlerim 1 w olduğundan ve lm leri nispeten düşük olduğundan büyük tankta istediğim verimi yakalayamadım.

Yani CRI değeri yüksek ledler arıyorsak CREE serilerine göz atılabilir. Hanım tarafından afaroz edilmezsem yeni bir 80 cm tankta Cree ler ile deneme yapacağım zaten başladığımda paylaşıcam.


Ama Powerled ile armatür yapacak arkadaşların istenilen değerleri yakalamak için ışıgın güzel ve homojen dağılımına dikkat etmeleri gerekiyor. Hele benim tankımda olduğu gibi armatür ile su yüzeyi arasında 5 cm den az varsa iş daha da zorlaşıyor ışık tam karışamıyor gözle görünen ışık güzel ama biyolojik olması gereken ışık ise malesef çok da uygun olmayabiliyor.

EK : Şu anda mesela CREE XM-L T3 bu ürünü araştırıyorum Soguk beyaz ve Gün ışığı birlikte kullanıldığında ürün açıklamasındaki grafiklere göre oldukça başarılı görünüyor birde tabi 780 lm gibi bir aydınlatma değeri var ama işte tanesi 7-8 euro civarlarında

[/QUOTE]

Atil bey cree ledler hakkinda paylasmak istediginiz yeni bilgiler varmi ? denediniz mi ? yüksek Cri Degeri icin cree led bakiyorum,mustafa bey cree ledlerde özellikle xpe´lerin yüksek cri degerleri oldugunu yazmisti yakin zamanda ! varmi sizinde bu konuda ekleyebileceginiz bir bilgi ?[:iyi:]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

ExedraÇevrim Dışı

Özel Üye
Site Gelistirme Grubu Üyesi
Kayıt: 16/09/2015
İl: Yurtdisi
Mesaj: 2806
ExedraÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 10 Ocak 2016 18:51
Ben akvaryumunda led kullanıyordum daha sonra bunları 6500K floresan ile değiştirdim ve akvaryumda yosunlanma olmaya başladı.Sizce ledleri geri koysam mı?

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

ziyasenkayaÇevrim Dışı

Özel Üye
Kayıt: 22/10/2015
İl: Tekirdag
Mesaj: 862
ziyasenkayaÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 10 Ocak 2016 18:57
Valla ben de 22,50TL verip T8 floresan aldım 1. ayını doldurmadan kör gibi ışık vermeye başladı. Ankara'da bir firmanın internetteki ilanından 5 tane alüminyum kasalı buhar korumalı şerit led aldım (Tanesi 7,5TL). 3 tanesini bağladım ve şimdi ışıl ışıl balıklarımı seyrediyorum. Bu kadar kasmayın kendinizi, bitkilere ışık vermek için insanları fizik profesörü olmaya zorlamayın. Takın şerit ledi geçin bırakın bu ışık tayfı gibi şeyleri. Zaten güneş ışığının aynısını yapamazsınız.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

shimendiferÇevrim Dışı

Özel Üye
Kayıt: 02/08/2011
İl: Istanbul
Mesaj: 814
shimendiferÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 11 Ocak 2016 14:45
Sipariş verdim ama hala elime gelmedi. gelir gelmez zaten bir tankta denicem. Bu arada bir başka led buldum oda ilginç led esasında power led ama sanki içinde 3 tane led var gibi çalışıyor. İçinde 3 chip var 2 mavi bir kırmızı 445 ve 660 nm olarak ondan da sipariş edicem bakalım ne gelecek.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/114234/2016-01-11_14-47-31.jpg[/IMG]

Bu resimdeki 350 ma sürülüyor ama woltajı 9-11 v arası yani 3 led seri bağlı gibi zaten resimde bakarsanız içinde 3 chip var :)
[EDIT]shimendifer,2016-01-11 14:49:38[/EDIT]

Beğenenler: [T]180265,gelibolu48[/T]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

BalikhafizaÇevrim Dışı

Kayıt: 11/03/2016
İl: Istanbul
Mesaj: 57
BalikhafizaÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 13 Mart 2016 09:45
Arkadaşlar selamlar. Yeni başlık açmadan belki buradan bana yardımınız dokunur diye düşündüm. 128litre akrilik bir akvaryum yaptırdım 80 cm 40en 40derin. Armatür seçemiyorum.. 4x21 LO mu almalıyım yeter mi sizce yoksa 2x39 HO veye 4x39 HO mu anca yeterli gelir ? Bitki üzerine yoğun olacak bir akvaryum düşünüyorum. Acaba 2 ampul renk ekleme konusunda kısıtlar mı beni? Belki ileride kırmızı mavi beyaz ışıklandırmak isterim diye? Kırmızı fotosentez için önemliymiş çünkü anladığım kadarıyla.. Öneri alabilir miyim sevgili üstadlar? [:)][:?]

[EDIT]Balikhafiza,2016-03-13 09:48:40[/EDIT]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

forzaemreÇevrim Dışı

Kayıt: 16/03/2016
İl: Edirne
Mesaj: 13
forzaemreÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 18 Mart 2016 15:04
Çok fazla detay var.Bunlara gerek yok inanın.Işığın prensiplerini ve renklerle uyumuna yönelin yeter.Birde su ısısı sizin için önemliyse sert gölgeler oluşmamasına dikkat edin bu kadarı yeter.Hepinize kolay gelsin...

[QUOTE=Exedra]Ben akvaryumunda led kullanıyordum daha sonra bunları 6500K floresan ile değiştirdim ve akvaryumda yosunlanma olmaya başladı.Sizce ledleri geri koysam mı?[/QUOTE]

Klorofil oranını düşürmeniz için Kelvin'i düşürmeniz gerekli.5300'ün altına inmenizi tavsiye ederim.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

OdyocuÇevrim Dışı

Kayıt: 23/06/2016
İl: Yozgat
Mesaj: 70
OdyocuÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 19 Ağustos 2016 08:45
Birde ısıklandırma balıkların hormonlarını arttırır çiftlesşemeye daha meyıllı olurlar ısıkda :D

+1: [T]193894,lepistea04[/T]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

ExedraÇevrim Dışı

Özel Üye
Site Gelistirme Grubu Üyesi
Kayıt: 16/09/2015
İl: Yurtdisi
Mesaj: 2806
ExedraÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 05 Ocak 2018 21:36
Konuyu hortlatmak gibi olacak ama bunu paylaşmak istedim.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/177766/050120182135121.jpg[/IMG]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

FLY48Çevrim Dışı

Kayıt: 29/10/2017
İl: Ankara
Mesaj: 10
FLY48Çevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 06 Ağustos 2019 16:02
[:/][:/]Yav yine bi şey anlamadım en iyisi bi tane masa lambası alayımda küçük akvaryumuma üstten yeter herhalde .[:(((]

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

mbilguvenÇevrim Dışı

Kayıt: 06/02/2019
İl: Içel
Mesaj: 6
mbilguvenÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 10 Mart 2020 11:53
Merhabalar, akvaryumlarda ışıklandırma ile ilgili bir makale yazmaya çalışıyoruz. Burada konu ile ilgili bilgisi olan arkadaşlara sorum şu: balık akvaryumlarında balığın cinsine göre hangi ışık tipi ve rengi seçilmeli? Örneğin: mavi renk tonlarına sahip bir balığı en iyi hangi renk gösterir yada turuncu, sarı, kırmızı renkli balıklar olsun. Hangi renk ve hangi tip lamba?

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir